Biện pháp tạm giữ, tạm giam là một trong những biện pháp ngăn chặn trong tố tụng hình sự, áp dụng đối với cá nhân bị tình nghi hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự nhằm phục vụ công tác điều tra, truy tố, xét xử. Người bị tạm giam bị hạn chế quyền tự do và bị cách ly khỏi xã hội trong một thời gian nhất định theo quy định của pháp luật.
Ảnh minh họa
Trong thực tế, khi bản thân hoặc người thân rơi vào tình huống bị tạm giữ, tạm giam, do thiếu kiến thức pháp lý và chưa có kinh nghiệm xử lý những vụ việc liên quan đến tố tụng hình sự, nhiều người thường rơi vào trạng thái hoang mang, lo lắng, không biết quyền và nghĩa vụ của mình được pháp luật quy định ra sao, cũng như chưa thể xác định được các bước cần thực hiện để bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình.
Việc tham vấn và nhận sự hỗ trợ từ luật sư là một trong những giải pháp tối ưu trong các tình huống này. Luật sư không chỉ giúp bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người bị tạm giam mà còn hướng dẫn các thủ tục pháp lý cần thiết, đảm bảo quá trình tố tụng diễn ra đúng quy định của pháp luật.
Tìm hiểu về khởi tố tạm giam
Tạm giam là gì? Các trường hợp bị tạm giam và thời hạn tạm giam?
- Tạm giam là một trong những biện pháp ngăn chặn trong Bộ luật tố tụng hình sự, biện pháp này nhằm cách ly một người ra khỏi xã hội trong một thời gian nhất định. Theo quy định tại Điều 119 Bộ luật tố tụng hình sự 2015:
Pháp luật cũng quy định không tạm giam đối với các trường hợp bị can, bị cáo là phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, là người già yếu, người bị bệnh nặng mà có nơi cư trú và lý lịch rõ ràng mà áp dụng các biện pháp ngăn chặn khác trừ các trường hợp: Bỏ trốn và bị bắt theo quyết định truy nã; Tiếp tục phạm tội;
- Về thời hạn tạm giam được quy định tại điều 173 bộ luật TTHS 2015 như sau:
- Thời hạn tạm giam bị can để điều tra không quá 02 tháng đối với tội phạm ít nghiêm trọng, không quá 03 tháng đối với tội phạm nghiêm trọng, không quá 04 tháng đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.
- Trường hợp vụ án có nhiều tình tiết phức tạp, xét cần phải có thời gian dài hơn cho việc điều tra và không có căn cứ để thay đổi hoặc hủy bỏ biện pháp tạm giam thì chậm nhất là 10 ngày trước khi hết thời hạn tạm giam, Cơ quan điều tra phải có văn bản đề nghị Viện kiểm sát gia hạn tạm giam.
↳ Đối với tội phạm ít nghiêm trọng có thể được gia hạn tạm giam một lần không quá 01 tháng;
↳ Đối với tội phạm nghiêm trọng có thể được gia hạn tạm giam một lần không quá 02 tháng;
↳ Đối với tội phạm rất nghiêm trọng có thể được gia hạn tạm giam một lần không quá 03 tháng;
↳ Đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng có thể được gia hạn tạm giam hai lần, mỗi lần không quá 04 tháng.
Những điều cần biết khi bị khởi tố bắt tạm giam
Hành vi bị cấm
Theo điều 8 của Luật Thi hành án tạm giữ tạm giam 2015 những hành vi bị nghiêm cấm với người bị tạm giam tạm giữ như sau :
- Tra tấn, truy bức, dùng nhục hình; các hình thức đối xử, trừng phạt tàn bạo, vô nhân đạo, hạ nhục con người hoặc bất kỳ hình thức nào khác xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của người bị tạm giữ, người bị tạm giam.
- Không chấp hành lệnh, quyết định của cơ quan, người có thẩm quyền về tạm giữ, tạm giam, trả tự do.
- Giam giữ người trái pháp luật; trả tự do trái pháp luật người bị tạm giữ, người bị tạm giam; vi phạm quy định trong quản lý, canh gác, áp giải người bị tạm giữ, người bị tạm giam.
- Cản trở người bị tạm giữ, người bị tạm giam thực hiện quyền thăm gặp thân nhân, quyền bào chữa, được trợ giúp pháp lý, tiếp xúc lãnh sự, khiếu nại, tố cáo, quyền con người, quyền và nghĩa vụ khác của công dân theo quy định của Luật này và luật khác có liên quan.
- Phá hủy cơ sở giam giữ, hủy hoại hoặc cố ý làm hư hỏng tài sản của cơ sở giam giữ; tổ chức trốn hoặc trốn khỏi nơi giam giữ; tổ chức trốn hoặc trốn khi đang bị áp giải; đánh tháo người bị tạm giữ, người bị tạm giam.
- Không chấp hành nội quy của cơ sở giam giữ, chế độ quản lý giam giữ hoặc quyết định, yêu cầu của cơ quan, người có thẩm quyền quản lý, thi hành tạm giữ, tạm giam.
- Thực hiện hoặc tổ chức, kích động, xúi giục, lôi kéo, dụ dỗ, giúp sức, che giấu, ép buộc người khác vi phạm pháp luật về thi hành tạm giữ, tạm giam; trả thù, xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản của người khác trong thi hành tạm giữ, tạm giam.
Người bị tạm giam có những quyền và nghĩa vụ gì?
Căn cứ vào Điều 9 Luật Thi hành án tạm giữ tạm giam 2015, quy định quyền và nghĩa vụ của người bị tạm giữ, tạm giam, cụ thể:
Quyền
- Được bảo vệ an toàn tính mạng, thân thể, tài sản, tôn trọng danh dự, nhân phẩm; được phổ biến các quyền và nghĩa vụ của mình, nội quy của cơ sở giam giữ;
- Được thực hiện quyền bầu cử theo quy định của Luật bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân, quyền bỏ phiếu trưng cầu ý dân theo quy định của Luật trưng cầu ý dân;
- Được bảo đảm chế độ ăn, ở, mặc, đồ dùng sinh hoạt cá nhân, chăm sóc y tế, sinh hoạt tinh thần, gửi, nhận thư, nhận quà, nhận sách, báo, tài liệu;
- Được gặp thân nhân, người bào chữa, tiếp xúc lãnh sự;
- Được hướng dẫn, giải thích và bảo đảm thực hiện quyền tự bào chữa, nhờ người bào chữa, trợ giúp pháp lý;
- Được gặp người đại diện hợp pháp để thực hiện giao dịch dân sự;
- Được yêu cầu trả tự do khi hết thời hạn tạm giữ, thời hạn tạm giam;
- Được khiếu nại, tố cáo hành vi vi phạm pháp luật;
- Được bồi thường thiệt hại theo quy định của Luật trách nhiệm bồi thường của Nhà nước nếu bị giam, giữ trái pháp luật;
- Được hưởng các quyền khác của công dân nếu không bị hạn chế bởi Luật này và luật khác có liên quan, trừ trường hợp các quyền đó không thể thực hiện được do họ đang bị tạm giữ, tạm giam.
Nghĩa vụ
- Chấp hành quyết định, yêu cầu, hướng dẫn của cơ quan, người có thẩm quyền quản lý, thi hành tạm giữ, tạm giam;
- Chấp hành nội quy của cơ sở giam giữ, quy định của Luật này và pháp luật có liên quan
Ngoài ra, người thân của người bị bắt tạm giam còn có quyền được thăm nom; quyền được gửi quà; quyền được yêu cầu luật sư bào chữa; quyền được tố cáo khuyến nghị và quyền được yêu cầu bồi thường thiệt hại khi nhân thâm bị bắt tạm giam trái pháp luật, theo quy định của pháp luật.
Làm gì khi bị khởi tố tạm giam?
Khi bị khởi tố và áp dụng biện pháp tạm giam, người bị tạm giam cần giữ bình tĩnh, nhận thức rõ quyền và nghĩa vụ của mình theo quy định pháp luật. Việc mời luật sư ngay từ giai đoạn đầu tố tụng là cần thiết nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp, tránh khai báo bất lợi và đảm bảo quá trình tố tụng diễn ra khách quan, công bằng.
Người bị tạm giam cần hợp tác với cơ quan điều tra trong khuôn khổ pháp luật. Trường hợp có căn cứ, có thể đề nghị áp dụng biện pháp bảo lãnh tại ngoại để giảm bớt áp lực tâm lý.
Bên cạnh đó, sự chủ động của bản thân và hỗ trợ từ người thân có vai trò quan trọng trong việc bảo vệ quyền lợi. Việc nắm vững quy định pháp luật và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng sẽ giúp người bị tạm giam xử lý tình huống một cách hiệu quả, đúng quy định pháp luật.
Tầm quan trọng của luật sư
Luật sư giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong quá trình tố tụng hình sự, đặc biệt đối với bị can, bị cáo – những người thường không am hiểu sâu về pháp luật và có thể dẫn đến khai báo bất lợi. Với tư cách là người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của thân chủ, luật sư không chỉ hướng dẫn cách làm việc với cơ quan tiến hành tố tụng mà còn theo sát toàn bộ quá trình điều tra, truy tố, xét xử nhằm đảm bảo mọi hoạt động tuân thủ theo trình tự tố tụng.
Ảnh minh họa
Bên cạnh đó, luật sư chủ động thu thập chứng cứ có lợi, xây dựng chiến lược bào chữa chặt chẽ và tham gia tranh tụng hiệu quả để bảo vệ tối đa quyền lợi của bị can, bị cáo tại tòa án. Ngoài việc bào chữa, luật sư còn hỗ trợ thực hiện các thủ tục pháp lý quan trọng như đề nghị cho tại ngoại, xin giảm nhẹ trách nhiệm hình sự hoặc kháng cáo khi bản án có căn cứ.
Với nền tảng pháp lý vững chắc và kỹ năng biện hộ chuyên sâu, luật sư đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo sự công bằng, bảo vệ quyền con người và giúp thân chủ đạt được kết quả tốt nhất trong quá trình tố tụng.
Huyền My– Thực tập sinh Văn phòng luật sư Đồng Đội
Thông tin liên hệ:
Văn phòng luật sư Đồng Đội: P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
Website: https://dongdoilaw.vn
Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
