Người thầy không bụi phấn – Luật sư Trần Xuân Tiền
Trên con đường học tập của mình, tôi đã may mắn được rất nhiều thầy cô giảng dạy, dìu dắt. Mỗi người thầy, người cô đều để lại trong tôi những bài học quý giá không chỉ về tri thức, mà còn về nhân cách, về cách sống tử tế. Tôi luôn biết ơn họ. Nhưng hôm nay, tôi muốn dành sự trân trọng sâu sắc nhất để nói về một người thầy đặc biệt, một người thầy không bụi phấn, không đứng trên bục giảng, nhưng lại dạy tôi về nghề, về đời, và về bản lĩnh làm luật sư. Đó là luật sư Trần Xuân Tiền – Trưởng Văn phòng Luật sư Đồng Đội.
Cơ duyên gặp chú đến từ một lựa chọn tưởng như bình thường nhưng hóa ra lại định đoạt cả cuộc đời tôi: tôi chọn học luật. Con đường đến với nghề Luật của tôi cũng không hề dễ dàng. Ngày tôi nhập học đại học cũng là ngày bố tôi phát hiện bệnh nặng. Tôi đã từng nghĩ, có lẽ mình phải dừng lại. Nhưng tôi không cho phép mình đầu hàng. Tôi đi học. Ban ngày lên giảng đường, tối đi làm thêm, hàng tháng lại đưa bố đi bệnh viện lấy thuốc. Trong khi bạn bè sống những tháng ngày thanh xuân vô lo, tôi bước vào những năm tháng vừa học, vừa làm, vừa gánh vác gia đình. Có những lúc mệt đến mức chỉ cần nhắm mắt là muốn ngủ luôn. Nhưng tôi vẫn đi tiếp vì tôi tin, nếu mình không bỏ cuộc, tương lai sẽ khác.
Tôi đã đi trọn bốn năm ấy – bằng chính sức mình.
Trong những năm đại dịch Covid-19, khi mọi thứ đảo lộn, tôi vô tình đọc được một bài viết của Luật sư Trần Xuân Tiền trên diễn đàn nghề luật. Không phải bài viết mang tính quảng bá, cũng không phải những câu nói hoa mỹ về nghề. Chú chỉ kể về chính cuộc đời mình, từ những ngày từ bỏ công việc ổn định trong Nhà nước đến khi lần đầu ra Hà Nội như thế nào; rồi kể về những năm tháng lăn lộn thực tế, bảo vệ từng con người yếu thế; và cuối cùng là hành trình gây dựng Văn phòng Luật sư Đồng Đội như hôm nay.
Chú không nói về sự hào nhoáng của nghề, mà nói về trách nhiệm, về chữ “tâm” với thân chủ, với công lý, và với chính lương tâm mình. Tôi đọc đến cuối bài viết, lặng người thật lâu. Cuộc đời chú hiện lên như một bức tranh sống động về nghị lực và lòng tử tế. Tôi nhìn thấy hình ảnh của mình trong đó, một đứa trẻ đi lên từ khó khăn, không có điều kiện nhưng có ý chí. Và chính khoảnh khắc ấy, tôi biết: đây chính là người thầy mà tôi muốn học nghề cùng. Đây chính là nơi tôi muốn gửi gắm những năm tháng tập sự của mình – Văn phòng Luật sư Đồng Đội.
Tôi đã gửi lời nhắn cho chú. Tôi đã xin được làm trợ lý tập sự tại Văn phòng Luật sư Đồng Đội. Và đó là quyết định thay đổi cuộc đời tôi. Bởi càng đồng hành cùng chú, tôi càng hiểu: Có những bài học không thể tìm thấy trong giáo trình, không nằm trong điều khoản hay án lệ mà chỉ có thể học từ một người thầy bằng chính cách sống và nhân cách của họ.
Bài học thứ nhất: Thành công chỉ đến với những người dám vượt qua gian nan và thử thách
Chú vẫn thường tâm sự với tôi một triết lý hành nghề kiên định: “Khách hàng là người thân”. Không tên tuổi, không mối quan hệ, không nguồn khách hàng; chú chỉ có niềm tin rằng nếu hành nghề bằng tâm sáng, trí tuệ và lòng chính trực, thì thành công sẽ đến như sự ghi nhận xứng đáng. Từng bước một, chú gây dựng uy tín bằng chính chất lượng công việc. Mỗi vụ việc, mỗi thân chủ không chỉ là một công việc, mà là một cơ hội để học hỏi và khẳng định rằng nghề luật là con đường chú chọn để phụng sự xã hội.
Ban đầu, chú quyết định từ bỏ công việc Nhà nước (từ Thi hành án đến Trợ giúp pháp lý) có ý nghĩa, nhưng sự gò bó về không gian, thời gian và công việc hành chính đã thôi thúc chú tìm kiếm một môi trường tự do hơn. Thời gian làm việc tại Trung tâm Trợ giúp pháp lý cũng đã giúp chú nếm trải hương vị của tình người và giá trị cao cả của nghề. Do đó, dù thuộc diện miễn đào tạo, chú vẫn xin đi học để tích lũy kiến thức, xem đây là bước chuẩn bị vững chắc cho hành trình rời khỏi Nhà nước. Quả thật, trời không phụ lòng người, sự nghiệp Luật sư của chú dần được gây dựng tiếng tăm từ nghiệp viết. Văn phòng Luật sư Đồng Đội đã được thai nghén từ chính những ngày tháng gian khó, không dựa vào bất cứ sự ưu ái nào, mà chỉ dựa vào sự kiên trì và niềm tin cháy bỏng vào công lý.
Từ câu chuyện của chú đã truyền cảm hứng cho tôi nói riêng và rất nhiều thế hệ Luật sư trẻ nói chung một điều là: Thành công đích thực không dành cho người tìm đường tắt hay ngại khó, mà thuộc về những ai dám đối diện thử thách, kiên trì học hỏi và giữ vững cái tâm trong sáng. Đó mới chính là con đường bền vững để ghi dấu chân mình trong nghề luật và trong lòng người.
Bài học thứ hai: Kiến thức và sự chuẩn bị là vũ khí
Rong ruổi theo chú trên những chuyến xe đến phiên tòa, tôi nhận ra: chú không bao giờ nghỉ ngơi. Ngay cả khi xe đang lăn bánh, chú vẫn mở hồ sơ, trao đổi với mọi người từng điểm pháp lý. Chú vẫn thường nói: “Luật sư giỏi là người chuẩn bị tốt và tranh tụng tốt tại phiên tòa.” Chú rà soát từng chi tiết nhỏ mà người khác cho là vô nghĩa. Nhưng chính những chi tiết ấy đã thay đổi cục diện phiên tòa, thậm chí cứu một con người đang đứng bên bờ vực bị kết tội. Không phải vụ án nào cũng thắng, nhưng trong tất cả các vụ việc, chú chưa bao giờ bước vào chiến đấu mà không chuẩn bị kỹ càng. Phía sau sự tự tin của chú tại tòa là hàng trăm giờ đọc luật, nghiên cứu án lệ, đối chiếu chứng cứ và học hỏi kinh nghiệm thực tiễn.
Điều đó đem lại bài học cho tôi là: Kiến thức không bao giờ phản bội người chăm chỉ. Luật sư muốn bảo vệ thân chủ thì trước hết phải hiểu sâu sắc và đủ khiêm tốn để tự hỏi: “Mình đã chuẩn bị đủ chưa?”
Bài học thứ ba: Không quên người yếu thế
Tôi nhớ một vụ án cũ ở Thái Bình. Chú tham gia bảo vệ cho một cô gái trong vụ án “Giao cấu với người từ đủ 13 đến dưới 16 tuổi”. Khi chính bị hại còn lo sợ, e dè, không dám đứng lên đòi công lý, thì chú là người động viên cô vượt qua nỗi hãi hùng, tố cáo hành vi phạm tội để tự bảo vệ mình. Phiên tòa hôm ấy diễn ra thành công. Người phạm tội phải trả cái giá thích đáng. Nhưng điều khiến tôi nhớ mãi không phải là bản án mà là ánh mắt biết ơn của cô gái khi bước ra khỏi phòng xử.
Chính từ những vụ án như vậy, tôi hiểu rằng: Luật sư không chỉ là người cung cấp dịch vụ mà còn là người soi sáng cho những con người đang trong hoàn cảnh tối tăm.
Bài học thứ tư: Học cách lắng nghe trước khi nói
Nhiều người nghĩ nghề luật là nói, nhưng chú dạy tôi rằng: Luật sư giỏi trước hết phải biết lắng nghe. Lắng nghe không chỉ để lấy thông tin. Lắng nghe để hiểu nỗi đau của thân chủ. Lắng nghe để nhận ra điều chưa nói trong những khoảng lặng. Lắng nghe để nhìn thấy sự thật ẩn sau những lời khai tưởng chừng mâu thuẫn.
Chú dạy tôi rằng: Chỉ khi hiểu mình, hiểu người, lời mình nói ra mới có sức nặng và khả năng lay động người khác.
Bài học thứ sáu: Học cách sống có tâm
Chú không chỉ dạy tôi cách soạn đơn, lập luận… mà còn dạy tôi cách làm người trong nghề: Cách cư xử với đồng nghiệp, dù mới vào nghề hay đã thành danh; Cách giữ bình thản trước áp lực, không để cảm xúc lấn át lý trí; Cách ứng xử với thân chủ bằng sự tôn trọng, chứ không phải bằng vị thế người “cầm luật”. Tôi từng nhìn thấy chú đứng trước tòa, lập luận sắc bén, phản biện mạnh mẽ, nhưng từng câu chữ vẫn thấm đẫm tình người, khiến Hội đồng xét xử, Viện kiểm sát và cả phía đối phương đều phải lặng đi vì nể phục.
Chú dạy tôi rằng: Một người thiếu tu dưỡng đạo đức thì dù giỏi luật cũng chỉ là người “hành nghề”. Chỉ người biết sống tử tế mới chạm đến lòng người.
Bài học thứ bảy: Cho đi mà không đòi hỏi được đền đáp
Trong những năm dịch bệnh Covid 19, chú mở lớp Zoom dạy pháp luật miễn phí, đến nay sau gần 5 năm hoạt động, lớp Zoom đã có gần 1.000 thành viên. Không quảng cáo. Không thu học phí. Không cần ai phải tri ân hay gọi tên. Chú viết bài tư vấn mỗi ngày, trả lời báo chí để người dân hiểu luật. Trong cuộc sống, chú quan tâm từng thành viên trong văn phòng, từ nhân viên mới đến trợ lý lâu năm. Ngày lễ, Tết, ai cũng có một món quà nhỏ, ấm áp, không phải để “giữ chân”, mà để giữ tình.
Từ chú, tôi hiểu rằng: Cho đi không làm mình nhỏ lại mà khiến mình vững vàng hơn. Và chỉ người dám cho đi không điều kiện mới đủ tư cách nhận lại sự kính trọng thật sự.
Bài học thứ tám: Truyền cảm hứng bằng hành động
Chú không “dạy” tôi bằng những lời rao giảng. Chú truyền cảm hứng bằng cách sống của chính mình. Chú giúp cả gia đình và những người học Văn bằng 2 Luật tìm thấy con đường đi. Vợ chú từng là một cô gái ngành mỏ nay đã trở thành luật sư. Anh chị em, người thân, nhiều người theo nghề luật vì họ nhìn vào chú và tin rằng nghề luật là một con đường đáng sống. Còn ngoài xã hội, chú luôn sẵn lòng chỉ nghề, hướng dẫn thực tập, chia sẻ kinh nghiệm không giấu giếm, trao cơ hội mà không đòi hỏi đáp trả. Chú chưa bao giờ khoe thành tích. Nhưng chính sự lặng lẽ cho đi ấy khiến nhiều thế hệ âm thầm kính trọng.
Từ chú, tôi hiểu rằng: Sức ảnh hưởng không đến từ danh vị mà đến từ cách ta sống mỗi ngày. Một người thầy thực sự không cần đứng trên bục, chỉ cần sống đủ tử tế để người khác muốn bước theo.
Nhìn vào hành trình của chú, tôi hiểu rằng:
Một người luật sư có thể giỏi vì kiến thức, nhưng chỉ được kính trọng thật sự khi biết sống vì người khác. Không cần khẩu hiệu, không cần “định vị thương hiệu”, chú vẫn tạo nên một ảnh hưởng bền bỉ, bằng những việc làm âm thầm, những lớp học miễn phí suốt 5 năm, những món quà để “giữ tình” chứ không “giữ người”, và sự tận tâm với từng mảnh đời yếu thế tìm đến pháp luật.
Tôi, một tập sự luật sư trẻ, may mắn được bước theo sau chú. Mỗi lần nhìn thấy chú trên phiên tòa, trả lời báo chí, hay lặng lẽ gọi điện thăm hỏi từng cộng sự trong văn phòng, tôi lại tự nhắc mình phải sống và làm nghề một cách xứng đáng. Tôi tự nhủ: Muốn trở thành một luật sư có ảnh hưởng, trước hết phải là một con người tử tế. Và tôi tin rằng: Nếu mỗi ngày mình cố gắng thêm một chút, giữ sự liêm chính, chia sẻ tri thức không tính toán, giúp đỡ thân chủ bằng cái tâm thực sự thì rồi một ngày nào đó, tôi cũng sẽ trở thành “người thầy không bụi phấn” của ai đó, giống như chú đã và đang làm đối với tôi.
Tác giả: Phạm Thị Cúc
Thông tin liên hệ:
– Văn phòng luật sư Đồng Đội (Đoàn luật sư TP. Hà Nôi): P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
– Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
– Website: https://dongdoilaw.vn
– Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
– Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
– Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
