Câu hỏi:
Thưa luật sư, ông tôi trước khi mất có để lại di chúc với nội dung để lại cho bố tôi 200m2 đất cùng ngôi nhà mà ông tôi đang ở, nhưng không may bố tôi lại bị tai nạn, mất đột ngột trước ông tôi. Vậy trong trường hợp này thì mảnh đất và ngôi nhà mà ông tôi đã chia cho bố sẽ được phân chia như thế nào?
Trả lời:
Cảm ơn câu hỏi của bạn, chúng tôi xin trả lời như sau:
Theo quy định tại Điều 643 Bộ luật Dân sự 2015, di chúc không có hiệu lực toàn bộ hoặc một phần trong trường hợp “Người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc”.
Theo đó, nếu chỉ có một người thừa kế duy nhất và người này chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc thì di chúc này vô hiệu toàn bộ.
Trường hợp có nhiều người thừa kế theo di chúc mà có người chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc thì chỉ phần di chúc có liên quan đến cá nhân này không có hiệu lực, tức là di chúc vô hiệu một phần.
Như vậy, xét trong trường hợp của bạn, nếu di chúc chỉ định bố bạn là người thừa kế duy nhất của ông bạn thì di chúc của ông bạn vô hiệu toàn bộ. Ông bạn có thể lập một di chúc khác để chỉ định người thừa kế và phân định tài sản cho họ. Nếu ông bạn không còn thì di sản của ông bạn sẽ chia thừa kế theo pháp luật do không còn di chúc căn cứ theo điểm c khoản 2 Điều 650 Bộ luật dân sự 2015:
“…Những người thừa kế theo di chúc chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; cơ quan, tổ chức được hưởng thừa kế theo di chúc không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế” đối với các phần di sản “…có liên quan đến người được thừa kế theo di chúc nhưng họ không có quyền hưởng di sản, từ chối nhận di sản, chết trước hoặc chết cùng thời điểm với người lập di chúc; liên quan đến cơ quan, tổ chức được hưởng di sản theo di chúc, nhưng không còn tồn tại vào thời điểm mở thừa kế.”
Trong trường hợp bố bạn chỉ là một trong số những người thừa kế do ông bạn chỉ định trong di chúc thì di chúc này chỉ vô hiệu đối với phần di sản bố bạn được chia, còn nội dung phân chia di sản cho những người khác vẫn có hiệu lực. Việc phân chia di sản của bố bạn cũng giống trường hợp trên, trước hết do ông bạn chỉ định. Nếu ông bạn đã mất thì phần tài sản này sẽ được chia thừa kế theo pháp luật.
Theo đó, việc phân chia phần di sản thừa kế đáng nhẽ bố bạn được hưởng sẽ được chia đều cho những người thừa kế theo pháp luật của ông. Cụ thể, căn cứ theo Điều 651 Bộ luật dân sự 2015, thì phần di sản mà bố bạn đáng nhẽ được hưởng sẽ chia đều cho hàng thừa kế thứ nhất của ông bao gồm: bà (vợ của ông), cha mẹ của ông, các con của ông bao gồm cả bố bạn. Khi đó, do bố bạn đã mất nên phần di sản mà bố bạn đáng nhẽ được hưởng khi chia lại sẽ được chia theo thừa kế thế vị quy định tại Điều 652 Bộ luật Dân sự hiện hành như sau: “Trường hợp con của người để lại di sản chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì cháu được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của cháu được hưởng nếu còn sống; nếu cháu cũng chết trước hoặc cùng một thời điểm với người để lại di sản thì chắt được hưởng phần di sản mà cha hoặc mẹ của chắt được hưởng nếu còn sống.”
Theo quy định này, thì các con của bố bạn – cháu của người để lại di sản nếu còn sống sẽ được hưởng phần di sản bố bạn được hưởng.
Từ tình huống trên, có thể thấy trong trường hợp người thừa kế theo di chúc chết trước người để lại di sản, thì khi chia phần di sản mà người thừa kế đáng nhẽ sẽ được hưởng phải xác định di chúc còn hiệu lực không, xác định ý chí của người để lại di sản; và xác định người thừa kế thế vị của người thừa kế đã chết.
Trên đây là giải đáp của Luật sư về việc chia di sản thừa kế trong trường hợp người để lại di sản chết sau người nhận di sản.
Theo dõi chúng tôi tại:
Website: https://dongdoilaw.vn/
Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
Youtube: https://www.youtube.com/…/V%C4%83nph%C3%B2nglu…/videos
Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
Trụ sở văn phòng: P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Người viết: Hứa Kim Ngân – Thực tập sinh tại Văn phòng Luật sư Đồng Đội
Tham vấn bởi: Luật sư Trần Xuân Tiền, Luật sư Thái Phương Quế
