Trong thi hành án dân sự, cưỡng chế giao tài sản là giai đoạn tác động trực tiếp nhất đến quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản của người dân. Đây cũng là thời điểm dễ phát sinh khiếu nại, tranh chấp và rủi ro pháp lý nếu bản án hoặc quyết định thi hành án có sai sót nghiêm trọng nhưng vẫn được tổ chức cưỡng chế.
Thực tiễn cho thấy, không ít trường hợp sau khi tài sản đã bị giao hoặc bán đấu giá thì mới phát hiện sai lầm trong xét xử hoặc thi hành án. Khi đó, việc khắc phục hậu quả gặp rất nhiều khó khăn, thậm chí không thể khôi phục lại tình trạng ban đầu. Vì vậy, việc nhận diện đúng sai sót và kịp thời ngăn chặn cưỡng chế là vấn đề có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Khi nào được coi là xét xử và thi hành án sai ?
Sai sót trong xét xử và thi hành án thường xuất hiện ở những trường hợp như: xác định không đúng chủ thể có quyền đối với tài sản; cưỡng chế tài sản không thuộc quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng của người phải thi hành án; bản án tuyên không rõ hiện trạng, ranh giới, diện tích hoặc đặc điểm pháp lý của tài sản; bỏ sót các giao dịch liên quan trực tiếp đến tài sản đang bị cưỡng chế; hoặc có vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng trong quá trình giải quyết vụ án.
Những sai sót này nếu không được kiểm tra, rà soát lại sẽ dẫn đến việc tổ chức thi hành án sai đối tượng, sai tài sản, xâm phạm trực tiếp quyền và lợi ích hợp pháp của người dân.
Cần làm gì khi phát hiện có dấu hiệu cưỡng chế sai?
Khi phát hiện bản án hoặc việc tổ chức thi hành án có dấu hiệu sai nghiêm trọng, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan cần hành động kịp thời. Trước hết, cần gửi đơn khiếu nại hoặc kiến nghị đến Thủ trưởng cơ quan thi hành án dân sự đang thụ lý vụ việc, yêu cầu xem xét lại căn cứ pháp lý của việc cưỡng chế.
Đồng thời, đơn cũng cần được gửi đến Viện kiểm sát nhân dân cùng cấp để thực hiện chức năng kiểm sát hoạt động thi hành án. Việc gửi đơn song song giúp tăng khả năng việc cưỡng chế được tạm dừng để kiểm tra lại, hạn chế nguy cơ tài sản bị giao khi còn tồn tại tranh chấp hoặc sai sót pháp lý.
Có thể yêu cầu dừng cưỡng chế trong trường hợp nào?
Trong trường hợp có căn cứ cho rằng việc thi hành án dựa trên một bản án có sai lầm nghiêm trọng, người dân có quyền đề nghị tạm dừng cưỡng chế để chờ kết quả xem xét lại bản án theo thủ tục giám đốc thẩm hoặc tái thẩm. Đơn đề nghị cần nêu rõ nội dung sai sót, căn cứ pháp luật và nguy cơ gây thiệt hại không thể khắc phục nếu cưỡng chế vẫn tiếp tục.
Trên thực tế, đây là biện pháp quan trọng nhằm ngăn chặn việc thi hành một bản án có dấu hiệu không đúng, đặc biệt trong các vụ việc liên quan đến nhà đất, tài sản có giá trị lớn.
Trách nhiệm của Chấp hành viên trong trường hợp có sai sót rõ ràng
Chấp hành viên không được tổ chức thi hành án một cách máy móc. Khi phát hiện bản án hoặc quyết định thi hành án có dấu hiệu sai phạm nghiêm trọng, Chấp hành viên cần thận trọng trong việc áp dụng biện pháp cưỡng chế, nhất là cưỡng chế giao tài sản.
Việc cưỡng chế sai đối tượng, sai tài sản không chỉ gây thiệt hại cho người dân mà còn có thể làm phát sinh trách nhiệm pháp lý đối với người tổ chức thi hành án theo quy định của pháp luật.
Vì sao cần bảo toàn hiện trạng tài sản trong thời gian chờ xem xét?
Trong thời gian cơ quan có thẩm quyền xem xét lại bản án hoặc quyết định thi hành án, việc bảo toàn hiện trạng tài sản có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Tài sản đang bị khiếu nại, kiến nghị hoặc có dấu hiệu tranh chấp về quyền sở hữu, quyền sử dụng không nên bị giao hoặc xử lý cưỡng chế khi chưa có kết luận cuối cùng.
Một khi hiện trạng tài sản đã bị thay đổi, việc khôi phục lại quyền lợi hợp pháp cho các bên liên quan sẽ gặp rất nhiều khó khăn và có thể phát sinh thêm tranh chấp mới.
Thông tin liên hệ:
– Văn phòng luật sư Đồng Đội (Đoàn luật sư TP. Hà Nôi): P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
– Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
– Website: https://dongdoilaw.vn
– Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
– Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
– Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
