Đơn phương ly hôn là một thủ tục pháp lý cho phép một bên trong quan hệ hôn nhân đơn phương chấm dứt cuộc sống vợ chồng mà không cần sự đồng thuận của người còn lại. Đây là lựa chọn cuối cùng khi mâu thuẫn gia đình trở nên trầm trọng, tình cảm rạn nứt không thể hàn gắn.
Ly hôn là lựa chọn cuối cùng khi hôn nhân không thể cứu vãn (Ảnh minh họa)
Dù vậy, khi một bên yêu cầu ly hôn mà không nêu rõ lý do, đặc biệt sau một thời gian dài sống xa nhà, điều này thường đặt ra nhiều nghi vấn và cảm xúc khó lường cho bên còn lại. Chị Thoa, sống ở huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam cũng rơi vào tình cảnh tương tự.
Do công việc mà chồng chị quyết định đi làm xa, để người vợ ở nhà chăm sóc con và bố mẹ chồng. Tuy nhiên kể từ sau khi bố mẹ mất, anh bắt đầu ít về thăm nhà, thậm chí thời gian gần đây còn cưỡng ép ly hôn với vợ. Cảm thấy có điều khuất tất, chị không muốn ký vào đơn ly hôn, tuy nhiên chồng lại tuyên bố sẽ đơn phương ly hôn nếu chị không đồng ý.
Trong những trường hợp như vậy, liệu hành vi cưỡng ép ly hôn của người chồng/vợ có hợp lý hay không? Và theo pháp luật hiện hành, liệu người chồng/vợ có được phép đơn phương thực hiện ly hôn khi không còn muốn duy trì hôn nhân? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp những thắc mắc trên.
I. Hành vi cưỡng ép ly hôn
Mọi hành vi ép buộc người khác ký vào văn bản pháp lý, đặc biệt là trong quan hệ hôn nhân, đều không phù hợp với quy định của pháp luật và đang vi phạm quyền tự do ý chí của cá nhân.
Việc cưỡng ép ký vào giấy ly hôn khi một bên không đồng ý là trái pháp luật (Ảnh minh họa)
Khoản 3 Điều 3 Luật HN&GĐ 2014 quy định: “Cưỡng ép kết hôn, ly hôn là việc đe dọa, uy hiếp tinh thần, hành hạ, ngược đãi, yêu sách của cải hoặc hành vi khác để buộc người khác phải kết hôn hoặc ly hôn trái với ý muốn của họ.” Như vậy, việc cưỡng ép ly hôn có thể xem là hành vi bị pháp luật nghiêm cấm, tùy theo mức độ và tính chất vụ việc để áp dụng hình thức xử phạt tương đương.
Hành vi cưỡng ép ly hôn có thể bị phạt hành chính từ 10.000.000 đồng đến 20.000.000 đồng theo Khoản 2 Điều 59 Nghị định 82/2020 và bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 181 BLHS 2015 nếu người chồng/vợ hành hạ, ngược đãi, uy hiếp tinh thần cùng các thủ đoạn tương tự để cưỡng ép người hôn phối ly hôn, hoặc tái phạm sau khi đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này.
II. Quyền đơn phương ly hôn trong quan hệ hôn nhân
Ly hôn có thể thuận tình ly hôn hoặc đơn phương ly hôn.
Điều 55 Luật HN&GĐ 2014 quy định về thuận tình ly hôn như sau:
“Trong trường hợp vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn và đã thỏa thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con trên cơ sở bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án công nhận thuận tình ly hôn;” Trong trường hợp này, do chị Thoa không đồng ý ký vào đơn ly hôn nên đây không phải là “thuận tình ly hôn”.
Tuy nhiên, theo quy định tại Điều 56 Luật HN&GĐ 2014, người chồng vẫn có quyền đơn phương ly hôn theo yêu cầu của một bên. Theo đó, toà án sẽ giải quyết ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.
Như vậy, việc chị Thoa không ký vào đơn ly hôn không ngăn cản được chồng chị nộp đơn đơn phương ly hôn, nhưng việc ly hôn có được chấp thuận hay không là quyết định của Tòa án, dựa trên đánh giá tình trạng thực tế của cuộc hôn nhân.
III. Nên làm gì khi cuộc sống hôn nhân rạn nứt
Khi yêu cầu ly hôn được đưa ra bởi một trong hai bên thường là dấu hiệu cho cảnh báo tình cảm gia đình rạn nứt, thiếu sự liên kết và thấu hiểu trong quan hệ hôn nhân. Trong những trường hợp như vậy, lời khuyên đầu tiên là hai vợ chồng nên cố gắng đối thoại thẳng thắn, trung thực với nhau để làm rõ nguyên nhân mâu thuẫn, hiểu rõ mong muốn và cảm xúc của cả hai phía. Nếu cần thiết, gia đình có thể tìm đến sự hỗ trợ của chuyên gia tâm lý, tổ hòa giải cơ sở hoặc người có uy tín trong gia đình để giúp hàn gắn và tháo gỡ khúc mắc.
Có thể nhờ đên bên trung gian thứ ba để hòa giải mâu thuẫn trong hôn nhân (Ảnh minh họa)
Cả hai vợ chồng cũng nên tham gia đầy đủ các phiên hòa giải tại Tòa án và trình bày trung thực, rõ ràng để Tòa có cái nhìn khách quan, từ đó đưa ra phán quyết phù hợp với thực tế và quy định pháp luật.
Tuy nhiên, nếu sau tất cả nỗ lực hòa giải mà một bên vẫn kiên quyết muốn ly hôn, thì người còn lại cũng nên xem xét lại thực tế cuộc hôn nhân. Tòa án chỉ chấp nhận cho ly hôn khi có căn cứ cho thấy mối quan hệ vợ chồng đã thực sự đổ vỡ.
Cuối cùng, thay vì cố chấp giữ gìn một cuộc hôn nhân bằng mọi giá, người không muốn ly hôn nên cân nhắc liệu cuộc sống chung còn ý nghĩa, hạnh phúc hay không. Nếu không còn sự gắn bó, tôn trọng hay thiện chí từ phía người bạn đời, thì việc cố níu kéo một mối quan hệ chỉ còn tồn tại về hình thức có thể dẫn đến tổn thương cho cả bản thân và con cái.
Kết luận
Trong quan hệ hôn nhân, không ai có quyền ép buộc người khác ly hôn hoặc sống chung nếu không còn tình cảm. Pháp luật cho phép ly hôn nhưng cũng đặt ra điều kiện cụ thể để đảm bảo không lạm dụng quyền này, đặc biệt là trong trường hợp đơn phương. Vì vậy, chị Thoa có thể yên tâm rằng, việc không ký vào đơn ly hôn không làm mất quyền được Tòa án bảo vệ của mình, và chị hoàn toàn có quyền yêu cầu xem xét kỹ lưỡng thực trạng hôn nhân trước khi Tòa án đưa ra phán quyết cuối cùng.
Thông tin liên hệ:
– Văn phòng luật sư Đồng Đội (Đoàn luật sư TP. Hà Nôi): P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
– Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
– Website: https://dongdoilaw.vn
– Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
– Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
– Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
