Có những vụ án khiến người làm nghề luật phải suy nghĩ thật lâu – không chỉ vì tính phức tạp pháp lý, mà bởi trong từng trang hồ sơ còn đọng lại tiếng thở dài của đạo lý, của tình người. Câu chuyện của hai anh em từ Bảo Lộc (Lâm Đồng) lặn lội ra tận Ninh Bình đi tìm lẽ phải là một vụ việc như thế – giản dị, đời thường, nhưng khiến tôi day dứt mãi.
1. Hành trình đi đòi công bằng – và giữ gìn ý nguyện của mẹ cha
Anh đã 84 tuổi, người em út cũng gần 70. Ở cái tuổi mà người ta chỉ mong an nhàn, hai ông lão vẫn phải đi hàng nghìn cây số, ôm tập hồ sơ cũ mèm, mong tìm lại điều mà họ gọi là “lẽ phải của mẹ cha”.
Cha mẹ họ là những người nông dân hiền hậu, để lại hai thửa đất ở quê – tài sản duy nhất của cả đời tần tảo. Sau khi người cha qua đời, người mẹ già sống cùng người con út, được ông đưa vào Nam chăm sóc nhiều năm cuối đời. Thế nhưng, trong quãng thời gian ấy, người anh cả ở quê đã âm thầm kê khai toàn bộ đất đai đứng tên mình, rồi nhận luôn tiền bồi thường khi Nhà nước thu hồi một phần đất, mà không hề hỏi ý kiến mẹ hay các anh chị em.
Khi cụ mất, người con út trở về quê, mới bàng hoàng phát hiện mọi thứ đã bị chiếm đoạt. Họ nhiều lần ngồi lại với nhau, tìm cách hòa giải – nhưng những bữa cơm gia đình đã biến thành những cuộc tranh cãi. Cay đắng hơn, dù vụ việc đang được Tòa án thụ lý, mảnh đất tranh chấp vẫn tiếp tục bị xây dựng, như một sự thách thức đối với cả pháp luật và tình thân.
Đến Văn phòng Luật sư Đồng Đội, anh ngậm ngùi trong nước mắt:
“Luật sư ạ, chúng tôi không ham của. Chúng tôi chỉ muốn đúng với đạo lý, đúng với lời mẹ dặn. Nếu im lặng bây giờ, thì công lý biết dựa vào đâu?”
Câu nói ấy khiến tôi nhớ mãi. Nó nhắc tôi rằng: đôi khi, người dân đi kiện không phải để giành phần hơn, mà để giữ phần đúng.
2. Góc nhìn pháp lý – Khi quyền lợi gắn liền với công bằng
Sau khi nghiên cứu hồ sơ, Văn phòng chúng tôi đã gửi kiến nghị đến Tòa án và Viện Kiểm sát nhân dân tỉnh Ninh Bình, đề nghị xem xét toàn diện vụ án, bởi có nhiều dấu hiệu vi phạm trong quá trình cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
- Nguồn gốc đất là tài sản của cha mẹ để lại, không có bất kỳ văn bản tặng cho hay chuyển nhượng riêng cho ai.
- Giấy chứng nhận cấp năm 1998 mang tên người con cả – trong khi người mẹ vẫn còn sống – là trái pháp luật, bởi không có sự đồng ý của các đồng thừa kế hay người sở hữu thực tế.
- Khoản tiền bồi thường năm 2012 mà người này nhận từ Nhà nước cũng là tài sản thuộc di sản chung, cần được chia lại theo quy định pháp luật.
Chúng tôi kiến nghị Tòa án tuyên hủy Giấy chứng nhận cấp sai đối tượng, xác định lại toàn bộ khối tài sản là di sản của cha mẹ để lại, và chia thừa kế công bằng cho các con theo quy định của Bộ luật Dân sự.
3. Khi pháp luật soi chiếu đạo lý
Điều đáng quý nhất trong vụ việc này là phần lớn anh chị em trong gia đình – trừ người bị đơn – đều đồng lòng thừa nhận nguồn gốc tài sản. Nhiều người thậm chí tự nguyện tặng phần thừa kế của mình cho người em út, bởi họ hiểu rằng người này đã chăm sóc mẹ chu đáo đến cuối đời.
Giữa những vụ kiện thừa kế vốn thường đẫm nước mắt và oán hận, hành động ấy là một đốm sáng của đạo lý. Nó cho thấy: khi con người còn giữ được nghĩa tình, pháp luật sẽ không lạnh lùng, mà trở nên nhân văn hơn bao giờ hết.
4. Thông điệp nghề luật sư – Bảo vệ quyền lợi, nhưng hơn hết là bảo vệ niềm tin
Là luật sư, tôi luôn tin rằng: có những vụ án, ta không chỉ bảo vệ quyền lợi – mà còn bảo vệ niềm tin. Bởi nếu công lý chỉ dừng lại ở phán quyết trên giấy, mà không chạm đến lương tâm con người, thì pháp luật sẽ trở nên vô cảm.
Tôi luôn nhắc các đồng nghiệp trẻ: nghề luật sư là nghề của lý trí, nhưng cũng là nghề của trái tim. Giữa hàng ngàn vụ việc, hãy chọn cách hành nghề mà sau mỗi bản án, chúng ta vẫn có thể nhìn thẳng vào mắt thân chủ, và thấy trong đó không chỉ là sự thắng kiện, mà là sự nhẹ nhõm, an yên.
Với hai người anh em ấy, thắng thua không còn quan trọng. Họ chỉ mong một bản án công bằng – để lời mẹ dặn năm xưa được thực hiện, để “đất của cha mẹ” mãi là nơi chứa đựng nghĩa tình, chứ không phải là khởi nguồn của tranh chấp.
5. Lời kết – Khi công lý bắt đầu từ điều đúng nhỏ bé
Có những vụ án khiến chúng ta tin rằng: pháp luật và đạo lý, tuy khác nhau về hình thức, nhưng đều hướng về cùng một giá trị – đó là công bằng và lẽ phải.
Cụ già ấy không đi đòi đất, mà đi tìm công lý. Và khi họ còn dám lên tiếng, còn tin rằng công lý sẽ trả lại điều đúng đắn, thì những người làm nghề như tôi càng phải giữ cho ngọn lửa ấy không tắt – ngọn lửa của niềm tin, của sự công bằng, và của một xã hội nơi đạo lý vẫn còn được tôn trọng.
Thông tin liên hệ:
– Văn phòng luật sư Đồng Đội (Đoàn luật sư TP. Hà Nôi): P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
– Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
– Website: https://dongdoilaw.vn
– Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
– Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
– Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
