Chúng ta đang sống trong một thời đại mà ranh giới giữa thực và ảo, giữa trí tuệ sinh học và trí tuệ nhân tạo ngày càng trở nên mong manh. AI đã len lỏi vào từng ngóc ngách của đời sống, mang đến sự tiện nghi chưa từng có. Tuy nhiên, đằng sau sự hào nhoáng của tốc độ và hiệu suất là một lời cảnh tỉnh nghiêm khắc: Khi chúng ta bắt đầu ỷ lại vào AI, cũng là lúc chúng ta bắt đầu hành trình đánh mất chính mình.
Khi ai lại chính là sự thoái lui của tư duy độc lập. Chúng ta không thể phủ nhận AI là một công cụ đắc lực. Nó giúp chúng ta tra cứu nhanh hơn, tổng hợp dữ liệu rộng hơn và xử lý các tác vụ lặp lại một cách mượt mà. Nhưng sự “thuận tiện” ấy chính là một cái bẫy ngọt ngào làm chúng ta mất đi tính tư duy độc lập. Khi thói quen “hỏi AI” thay thế cho quá trình trăn trở, suy ngẫm. Khi việc sao chép một câu trả lời có sẵn thay thế cho nỗ lực tư duy phản biện, thì trí tuệ con người bắt đầu bị bào mòn. Sự phụ thuộc ấy không mang lại sự tiến bộ, mà thực chất là một bước lùi. Chúng ta có nguy cơ trở thành những “công nhân thao tác” thay vì những “người sáng tạo giá trị”.
Chúng ta làm nghề gì cũng vậy đạo đức và lương tâm phải luôn được đặt lên hàng đầu. Đặc biệt đối với nghề luật – một nghề nghiệp gắn liền với số phận con người và sự tôn nghiêm của công lý – vai trò của con người là bất khả thay thế. Trí tuệ nhân tạo có thể thuộc lòng hàng triệu văn bản pháp luật, trích dẫn chính xác từng điều khoản trong tích tắc. Nhưng pháp luật không chỉ là những con chữ khô khan trên giấy. AI nhìn thấy dữ liệu, vì là một thuật toán nên phương án giải quyết của nó sẽ không có chiều sâu, góc nhìn đa chiều như những Luật sư thực thụ đã trải qua tình huống thực tế. Luật sư thì nhìn thấy con người, mỗi vụ việc lại là một vấn đề pháp lý, hoàn cảnh khác nhau thông qua lăng kính của người Luật sư để có phương pháp giải quyết phù hợp nhất, tạo giá trị tốt nhất cho thân chủ.
Cốt lõi của nghề luật không nằm ở việc trả lời trôi chảy một câu hỏi, mà nằm ở khả năng phân định đúng – sai, phải – trái trong những bối cảnh phức tạp nhất của cuộc sống. Đó là nơi cần đến sự thấu cảm, trải nghiệm xã hội và sự dũng cảm để bảo vệ lẽ phải. AI không có trái tim để rung động trước nỗi đau, không có lòng trắc ẩn để thấu hiểu hoàn cảnh, và quan trọng nhất: AI không có lương tâm để chịu trách nhiệm.
Chúng ta cần xác lập lại trật tự trong mối quan hệ này: Con người là chủ thể, AI là công cụ. AI chỉ nên dừng lại ở vai trò một trợ lý đắc lực: hỗ trợ thu thập, xử lý và phân loại thông tin. Còn việc đánh giá mức độ tin cậy, lựa chọn giải pháp và đưa ra quyết định cuối cùng là đặc quyền và nghĩa vụ của con người.
Một luật sư bản lĩnh là người biết đứng trên vai người khổng lồ công nghệ để nhìn xa hơn, chứ không phải để người khổng lồ ấy dắt đi. Nếu để AI dẫn dắt tư duy, chúng ta đang tự tước bỏ vũ khí mạnh mẽ nhất của mình” Bản sắc và Trí tuệ”. Đừng để sự tiện nghi làm tê liệt khả năng tư duy. Hãy dùng AI để giải phóng sức lao động chân tay, để dành trọn tâm trí cho những phán đoán sâu sắc và nhân văn hơn.
Trong kỷ nguyên số, “tiến bộ” không phải là việc ai sử dụng nhiều công nghệ hơn, mà là ai giữ được phẩm giá con người và sự độc lập trong tư duy vững vàng hơn trước sự xâm lấn của máy móc.
“Máy móc sinh ra để phục vụ, nhưng chỉ có con người mới có quyền năng định đoạt và chịu trách nhiệm trước lương tri.”
Thông tin liên hệ:
– Văn phòng luật sư Đồng Đội (Đoàn luật sư TP. Hà Nôi): P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
– Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
– Website: https://dongdoilaw.vn
– Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
– Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
– Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
