Khiếu nại là một trong những quyền quan trọng của công dân nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình khi cho rằng quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính của cơ quan, người có thẩm quyền là sai trái. Hiểu đúng quy trình khiếu nại giúp người dân thực hiện quyền của mình đúng pháp luật, đồng thời buộc cơ quan nhà nước phải xử lý khách quan, minh bạch.
I. KHIẾU NẠI LÀ GÌ?
Theo Luật Khiếu nại 2011, khiếu nại là việc công dân, cơ quan, tổ chức đề nghị cơ quan nhà nước xem xét lại một quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính khi có căn cứ cho rằng quyết định/hành vi đó trái pháp luật, gây thiệt hại hoặc xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Khiếu nại được thực hiện theo hai cấp:
-
Khiếu nại lần đầu
-
Khiếu nại lần hai
Nếu vẫn không đồng ý với kết quả cuối cùng, người dân có thể tiếp tục khởi kiện ra Tòa án.
II. QUY TRÌNH KHIẾU NẠI LẦN ĐẦU
Đây là bước bắt buộc trong hầu hết các lĩnh vực hành chính trước khi “leo thang” lên cấp trên hoặc khởi kiện.
Theo quy định của Luật khiếu nại năm 2011, với mục đích nhằm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, người khiếu nại có thể thực hiện hoạt động khiếu nại hai lần. Trong đó, hoạt động giải quyết khiếu nại lần đầu được thực hiện theo các bước như sau:
Bước 1: Thụ lý khiếu nại.
Trong trường hợp đơn khiếu nại hợp lệ và không thuộc trường hợp không được thụ lý giải quyết, căn cứ theo Điều 27 Luật khiếu nại năm 2011, trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại, người có thẩm quyền giải quyết phải thụ lý; đồng thời gửi thông báo bằng văn bản đến người khiếu nại, đến cơ quan thanh tra nhà nước cùng cấp. Trường hợp không thụ lý giải quyết cần phải nêu rõ lý do.
Bước 2: Xác minh nội dung trong đơn khiếu nại.
Theo Điều 29 Luật khiếu nại năm 2011, trong giai đoạn này, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại có trách nhiệm sau đây:
– Kiểm tra lại quyết định hành chính, hành vi hành chính của mình, của người có trách nhiệm do mình quản lý trực tiếp, nếu khiếu nại đúng cần ra quyết định giải quyết khiếu nại ngay;
– Trường hợp chưa có cơ sở kết luận nội dung khiếu nại thì phải tiến hành xác minh, kết luận nội dung khiếu nại hoặc giao cơ quan thanh tra nhà nước cùng cấp hoặc cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm thực hiện hoạt động xác minh nội dung, kiến nghị giải quyết khiếu nại.
Thời hạn thực hiện hoạt động xác minh trong giai đoạn này được Luật khiếu nại năm 2011 quy định không quá 30 ngày kể từ ngày thụ lý; đối với vụ việc phức tạp thời hạn giải quyết có thể kéo dài hơn nhưng không quá 45 ngày kể từ ngày thụ lý.
Bước 3: Thông báo giải quyết khiếu nại và tổ chức đối thoại.
Trong quá trình giải quyết khiếu nại, nếu yêu cầu của người khiếu nại và kết quả xác minh nội dung khiếu nại là khác nhau, người giải quyết khiếu nại phải tiến hành tổ chức đối thoại.
Thành phần tham gia đối thoại sẽ bao gồm: người giải quyết khiếu nại; người khiếu nại; người bị khiếu nại; người có quyền và nghĩa vụ liên quan (nếu có); cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan (nếu có).
Việc đối thoại phải tiến hành công khai, dân chủ với mục đích làm rõ nội dung khiếu nại, xác định hướng giải quyết khiếu nại.
Bước 4: Ra quyết định giải quyết khiếu nại.
Quyết định giải quyết phải nêu rõ:
-
Nội dung khiếu nại;
-
Kết quả xác minh;
-
Căn cứ pháp luật áp dụng;
-
Giữ nguyên hay sửa đổi, hủy bỏ quyết định/hành vi bị khiếu nại;
-
Biện pháp xử lý cán bộ nếu có sai phạm.
III. QUY TRÌNH KHIẾU NẠI LẦN HAI
Người dân có quyền khiếu nại lần hai khi:
-
Không đồng ý với kết quả giải quyết lần đầu; hoặc
-
Hết thời hạn mà không được giải quyết.
Bước 1: Thụ lý, chuẩn bị xác minh nội dung khiếu nại
– Trong thời hạn 10 ngày làm việc, kể từ ngày nhận được khiếu nại quyết định hành chính, hành vi hành chính thì người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần hai phải thụ lý giải quyết;
– Sau khi thụ lý khiếu nại, người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại lần đầu phải kiểm tra lại quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại;
– Người giải quyết khiếu nại tự mình xác minh hoặc giao cơ quan thanh tra nhà nước cùng cấp hoặc cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân thuộc quyền quản lý của mình tiến hành xác minh nội dung khiếu nại. Quyết định giao nhiệm vụ xác minh nội dung khiếu nại thực hiện theo Mẫu số 03-KN ban hành kèm theo Thông tư này;
– Hỗ trợ cho quá trình xác minh thì có thể lập tổ xác minh lập kế hoạch xác minh nội dung khiếu nại, trình người ra quyết định thành lập Tổ xác minh phê duyệt và tổ chức thực hiện.
Bước 2: Tiến hành xác minh nội dung khiếu nại:
– Người giải quyết khiếu nại hoặc người có trách nhiệm xác minh thực hiện việc công bố quyết định xác minh nội dung khiếu nại tại cơ quan, tổ chức, đơn vị của người bị khiếu nại hoặc tại trụ sở cơ quan, tổ chức, đơn vị nơi phát sinh khiếu nại;
– Việc xác minh nội dung khiếu nại có thể thông qua làm việc trực tiếp và yêu cầu người khiếu nại hoặc người đại diện, người được ủy quyền, luật sư, trợ giúp viên pháp lý của người khiếu nại cung cấp thông tin, tài liệu, bằng chứng có liên quan đến nhân thân, nội dung khiếu nại;
– Đối với người bị khiếu nại thì Người giải quyết khiếu nại hoặc người có trách nhiệm xác minh có thể yêu cầu cung cấp thông tin, tài liệu, bằng chứng liên quan đến nội dung bị khiếu nại, giải trình về quyết định hành chính, hành vi hành chính bị khiếu nại;
– Ngoài ra, những cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân có liên quan cung cấp thông tin, tài liệu, bằng chứng liên quan đến nội dung khiếu nại. Yêu cầu này được thể hiện bằng văn bản;
– Khi tiếp nhận thông tin, tài liệu, bằng chứng do người khiếu nại hoặc người đại diện, người được ủy quyền, luật sư, trợ giúp viên pháp lý của người khiếu nại, người bị khiếu nại, cơ quan, tổ chức, đơn vị, cá nhân cung cấp trực tiếp thì người giải quyết khiếu nại hoặc người có trách nhiệm xác minh phải lập Giấy biên nhận thực hiện theo Mẫu số 07-KN ban hành kèm theo Thông tư này;
– Người giải quyết khiếu nại hoặc người có trách nhiệm xác minh có thể tự mình tiến hành xác minh thực tế để thu thập, kiểm tra, xác định tính chính xác, hợp pháp, đầy đủ của các thông tin, tài liệu, bằng chứng liên quan đến nội dung vụ việc khiếu nại;
– Với những trường hợp cần có sự đánh giá về nội dung liên quan đến chuyên môn, kỹ thuật làm căn cứ cho việc kết luận nội dung khiếu nại thì người giải quyết khiếu nại hoặc cơ quan, tổ chức, đơn vị được giao nhiệm vụ xác minh trưng cầu cơ quan, tổ chức có thẩm quyền giám định.
Bước 3: Ban hành, gửi, công khai quyết định giải quyết khiếu nại và lập, quản lý hồ sơ giải quyết khiếu nại:
– Ban hành, gửi, công khai quyết định giải quyết khiếu nại;
– Người có trách nhiệm xác minh giúp người giải quyết khiếu nại mở, lập hồ sơ giải quyết khiếu nại; tập hợp những thông tin, tài liệu, bằng chứng, chứng cứ liên quan đến nội dung khiếu nại, kết quả xác minh, kết luận, kiến nghị, quyết định giải quyết khiếu nại được hình thành từ khi mở hồ sơ giải quyết khiếu nại đến khi đóng hồ sơ.
IV. QUYỀN KHỞI KIỆN VỤ ÁN HÀNH CHÍNH TẠI TÒA
Người khiếu nại có quyền khởi kiện Tòa án trong các trường hợp:
-
Không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại lần hai;
-
Không được giải quyết trong thời hạn;
-
Hoặc bỏ qua bước khiếu nại, khởi kiện thẳng ra Tòa (trừ một số lĩnh vực đặc thù như đất đai phải khiếu nại trước).
Khởi kiện tại Tòa là bước bảo vệ cuối cùng để yêu cầu xem xét tính hợp pháp của quyết định/hành vi hành chính.
V. NHỮNG ĐIỂM QUAN TRỌNG CẦN GHI NHỚ
1. Thời hiệu khiếu nại
-
90 ngày kể từ ngày nhận quyết định hoặc biết hành vi hành chính.
2. Đơn khiếu nại phải đầy đủ nội dung
Bao gồm:
-
Ngày, tháng, năm;
-
Họ tên, địa chỉ người khiếu nại;
-
Nội dung khiếu nại;
-
Yêu cầu đề nghị giải quyết;
-
Chữ ký hoặc điểm chỉ.
3. Tạm dừng thi hành quyết định
Trong một số trường hợp, cơ quan có thẩm quyền phải tạm dừng việc thi hành quyết định nếu:
-
Việc thi hành có thể gây hậu quả khó khắc phục;
-
Hoặc ảnh hưởng đến quyền lợi của người khiếu nại trong khi chờ xử lý.
KẾT LUẬN
Khiếu nại là quyền hiến định, đồng thời là công cụ pháp lý bảo vệ người dân trước các quyết định hành chính sai phạm. Hiểu rõ quy trình, thời hạn và quyền của mình giúp mỗi công dân:
-
Chủ động hơn khi xảy ra tranh chấp;
-
Hạn chế việc gửi đơn sai nơi, sai cấp;
-
Tăng khả năng được xem xét giải quyết đúng pháp luật
Thông tin liên hệ:
– Văn phòng luật sư Đồng Đội (Đoàn luật sư TP. Hà Nôi): P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
– Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
– Website: https://dongdoilaw.vn
– Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
– Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
– Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
