Trong một vụ án hình sự, thu thập tài liệu – chứng cứ là một trong những nhiệm vụ quan trọng không những của Cơ quan điều tra mà còn là của luật sư. Bởi không có chứng cứ thì không thể bảo vệ được ai, dù họ đúng hay họ oan. Chất lượng của hoạt động thu thập chứng cứ quyết định trực tiếp đến hiệu quả bào chữa và kết quả giải quyết vụ án. Vai trò của luật sư thể hiện ở mấy điểm chính sau:
- Xác định những chứng cứ nào quan trọng cho hướng bào chữa
Luật sư phải đọc hồ sơ, gặp bị can, gặp gia đình, khảo sát hiện trường… để biết cần tìm cái gì. Chỉ rõ được “điểm then chốt” thì quá trình thu thập chứng cứ mới hiệu quả.
- Chủ động đề nghị cơ quan tố tụng thu thập chứng cứ
Luật sư có quyền đề nghị Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án thực hiện các hoạt động tố tụng nhằm làm rõ sự thật vụ án. Các đề nghị thường gặp gồm:
– thu thập thêm lời khai nhân chứng,
– trích xuất camera,
– thực nghiệm điều tra,
– giám định lại,
– thu giữ tài liệu liên quan…
Những yêu cầu đúng – trúng sẽ giúp làm sáng rõ sự thật.
- Tự thu thập chứng cứ theo luật
Luật sư có thể:
– làm việc với nhân chứng,
– thu thập giấy tờ, hóa đơn, biên lai, hợp đồng, hồ sơ bệnh án…
– thu thập hình ảnh, video, tài liệu từ tổ dân phố, cơ quan, địa phương.
Các tài liệu này sau đó được giao nộp hợp thức bằng biên bản tại cơ quan điều tra, VKS hoặc Tòa án.
- Kiểm tra và đánh giá tính hợp pháp của chứng cứ
Không phải tài liệu nào cũng có giá trị. Luật sư phải biết chứng cứ nào hợp lệ, chứng cứ nào vi phạm thủ tục, chứng cứ nào bị ép cung – mớm cung để đề nghị loại trừ. Mọi chứng cứ được thu thập trái pháp luật không được dùng để buộc tội.
- Bảo vệ quyền lợi bị can qua việc cân đối chứng cứ buộc tội – gỡ tội
Luật sư phân tích cái đúng, cái sai, chỉ rõ mâu thuẫn trong hồ sơ, tìm ra chứng cứ ngoại phạm, chứng cứ giảm nhẹ trách nhiệm, đề nghị đối chất, đối chiếu lời khai để phát hiện điểm phi logic. Đôi khi chỉ một chi tiết nhỏ cũng đủ thay đổi cả số phận một con người.
- Giao nộp chứng cứ đúng quy trình – đúng pháp luật
Mỗi tài liệu phải được lập biên bản giao nhận có ghi rõ thời gian, địa điểm, người giao – người nhận, ký và đóng dấu xác nhận. Việc này đòi hỏi luật sư phải hiểu rõ quy trình, tránh tình trạng tài liệu quan trọng bị bỏ sót hoặc không được xem xét tại phiên tòa. Đây là bước bắt buộc để đảm bảo tài liệu được xem xét và có giá trị trong vụ án.
- Cuối cùng: bảo vệ sự thật và bảo vệ con người
Luật sư thu thập chứng cứ không phải để “chạy tội”, mà để giúp cơ quan tố tụng nhìn thấy đầy đủ, khách quan, ngăn ngừa oan sai, bảo vệ quyền con người và quyền được xét xử công bằng đối với mỗi cá nhân. Có những vụ, nhờ một tờ hóa đơn, một biên lai, một camera… mà cứu được cả cuộc đời một người.
Văn phòng luật sư Đồng Đội: P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
Website: https://dongdoilaw.vn
Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
