Ngày nay, việc giải quyết các vụ việc tại Tòa án đã trở nên phổ biến và quen thuộc với người dân. Các vụ việc bao gồm tranh chấp đất đai, hôn nhân và gia đình, tranh chấp doanh nghiệp, cũng như các vụ án hình sự cần đưa ra xét xử sau khi Viện kiểm sát đã tiến hành khởi tố. Tuy nhiên, vẫn tồn tại vấn đề về lý do ngày càng nhiều đơn đề nghị kháng nghị Giám đốc thẩm được gửi lên sau khi Tòa án đã tuyên án, với số lượng đơn đề nghị trong năm 2024 vượt quá 16.000 đơn, trong đó chỉ khoảng 10.000 đơn đã được giải quyết. Bài viết này sẽ làm rõ nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng các đơn đề nghị kháng nghị Giám đốc thẩm và đưa ra giải pháp để giảm thiểu các đơn đề nghị này trong tương lai.
1. Nguyên nhân khiến số lượng đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm ngày càng gia tăng
a. Chất lượng xét xử Sơ thẩm và xét xử Phúc thẩm
– Sai sót trong quá trình xét xử: Trong quá trình xét xử tồn tại, phát sinh những sai sót trong việc thu thập chứng cứ, áp dụng pháp luật có thể dẫn đến bản án, quyết định không khách quan, công bằng, gây bức xúc cho đương sự và dẫn đến việc kháng nghị giám đốc thẩm.
– Thiếu khách quan: Áp lực thành tích, mối quan hệ cá nhân, hoặc các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến tính khách quan của quá trình xét xử, khiến bản án, quyết định không phản ánh đúng sự thật. Có thể kể đến việc bị cáo, nguyên đơn, người có quyền và nghĩa vụ liên quan là người thân thích và điều đó làm mất đi sự khách quan, công tâm của họ trong quá trình giải quyết vụ việc.
– Thiếu chuyên môn: Kiến thức pháp luật của một số thẩm phán chưa đủ sâu rộng, dẫn đến việc áp dụng pháp luật chưa chính xác, gây ra những oan sai. Hoặc do sự chậm trễ trong việc chuyển hồ sơ khiến cho việc giải quyết các đơn đề nghị bị chững lại.
b. Sự phức tạp của các vụ án
– Tranh chấp kinh tế: Các vụ án kinh tế ngày càng phức tạp, liên quan đến nhiều đối tượng, nhiều loại hình giao dịch, đòi hỏi kiến thức chuyên môn sâu rộng để giải quyết.
– Tranh chấp về sở hữu trí tuệ: Các vụ án liên quan đến sở hữu trí tuệ cũng ngày càng tăng, đòi hỏi phải có sự đánh giá kỹ lưỡng về các bằng chứng khoa học, kỹ thuật.
– Các vụ án mới nổi: Sự phát triển của xã hội dẫn đến sự xuất hiện của các loại tội phạm và tranh chấp mới, đòi hỏi hệ thống pháp luật phải thích ứng, trong khi đó, việc xây dựng và hoàn thiện pháp luật chưa kịp thời.
c. Ý thức về quyền lợi của công dân
– Nâng cao nhận thức về pháp luật: Người dân ngày càng có ý thức hơn về quyền lợi của mình và biết cách bảo vệ quyền lợi đó thông qua các kênh pháp lý.
– Sự hỗ trợ của Luật sư: Việc luật sư tham gia vào các vụ án ngày càng nhiều giúp cho đương sự có thêm cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền lợi của mình hơn cả khi có sự trợ giúp của Luật sư sẽ giúp các đương sự có thêm sự tự tin, không bị e sợ bởi các yếu tố khách quan làm giảm đi mục tiêu đòi lại sự công bằng, quyền và lợi ích của bản thân đã bị xâm phạm.
d. Những yếu tố khách quan khác
– Thay đổi của xã hội: Sự thay đổi nhanh chóng của xã hội dẫn đến nhiều mâu thuẫn, tranh chấp, làm tăng số lượng vụ án.
– Áp lực công việc của tòa án: Số lượng vụ án tăng nhanh trong khi nguồn lực của tòa án có hạn, dẫn đến việc xét xử vội vàng, qua loa, làm tăng khả năng xảy ra sai sót.
-
Những hệ lụy của việc gia tăng đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm
– Gánh nặng cho hệ thống tư pháp: Việc giải quyết một lượng lớn đơn kháng nghị giám đốc thẩm gây ra áp lực lớn cho tòa án, làm chậm trễ quá trình giải quyết các vụ án khác.
– Mất niềm tin của người dân: Việc các bản án, quyết định bị hủy bỏ hoặc sửa đổi nhiều lần làm giảm niềm tin của người dân vào tính công bằng của hệ thống tư pháp.
– Ảnh hưởng đến hoạt động kinh tế: Các vụ án kinh tế kéo dài sẽ gây ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.
Những hệ lụy này tác động đến đời sống và nhất là đến sự tin tưởng của nhân dân vào hệ thống tư pháp, vì thế cần phải có những biện pháp nhằm khắc phục những hạn chế này.
-
Giải pháp đồng bộ khắc phục sự gia tăng đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm
– Nâng cao chất lượng đội ngũ thẩm phán: Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng kiến thức pháp lý cho thẩm phán, đặc biệt là về các lĩnh vực phức tạp như kinh tế, sở hữu trí tuệ.
– Hoàn thiện hệ thống pháp luật: Cần có những quy định pháp luật rõ ràng, chặt chẽ, phù hợp với thực tiễn để giảm thiểu tình trạng áp dụng pháp luật sai lầm.
– Xây dựng cơ sở vật chất cho tòa án: Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất hiện đại, trang bị đầy đủ thiết bị để phục vụ công tác xét xử.
– Tăng cường công tác giám sát: Tăng cường giám sát hoạt động của tòa án để phát hiện và xử lý kịp thời các sai phạm.
Như vậy, sự gia tăng của các đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm ngày càng gia tăng không ngừng trong những năm gần đây. Chính vì vậy, cần phải có sự vào cuộc mạnh mẽ từ các cơ quan ban ngành đặc biệt là từ các cấp Tòa án, Bộ Tư Pháp để liên tục hỗ trợ, xem xét những đơn đề nghị của người có quyền và nghĩa vụ liên quan. Những người có quyền và lợi ích liên quan đồng thời cùng Người bào chữa cần nắm bắt tình hình khi nhận thấy sự chậm trễ trong việc giải quyết đơn đề nghị cần phải có động thái trực tiếp thúc đẩy quá trình giải quyết đơn đề nghị để được hưởng những lợi ích chính đáng và tránh oan sai.
Đỗ Kim Hưng – Thực tập sinh Văn phòng luật sư Đồng Đội
Thông tin liên hệ:
Văn phòng luật sư Đồng Đội: P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
Website: https://dongdoilaw.vn
Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
