Vụ sữa bột Hiup đang gây chấn động dư luận không chỉ vì sản phẩm kém chất lượng, chưa được cấp phép lưu hành, mà còn bởi cách nhiều người nổi tiếng quảng bá rầm rộ, dùng hình ảnh chính con mình để “bảo chứng” niềm tin cho cộng đồng.
Điều đáng nói là: người dân mua hàng không phải vì tin công ty, mà vì tin vào gương mặt đại diện – những người nổi tiếng có tiếng nói trên mạng xã hội. Tin đến mức không cần kiểm tra nguồn gốc, không cần tìm hiểu giấy phép, bởi nghĩ rằng “nếu MC A, nghệ sĩ B dám cho con mình dùng, thì chắc chắn tốt”.
Nhưng sự thật thì ngược lại. Hàng loạt người nổi tiếng giờ quay sang… xin lỗi, thanh minh rằng “tôi cũng bị lừa”, “tôi không biết là hàng giả”. Có người thuê luật sư, có người lên sóng khóc, có người lặng im. Song, câu hỏi pháp lý đặt ra là: họ có thật sự vô can không?
1. Không kiểm chứng, vẫn quảng bá: Ít nhất là trách nhiệm dân sự
Khi một cá nhân có ảnh hưởng – người nổi tiếng, MC, KOL – dùng hình ảnh, phát ngôn để giới thiệu sản phẩm đến công chúng, thì đó là hành vi có hệ quả pháp lý.
Nếu họ không kiểm chứng giấy tờ pháp lý, không biết sản phẩm có được cấp phép hay không, mà vẫn giới thiệu sai công dụng, dẫn đến người tiêu dùng bị thiệt hại, thì có thể bị kiện yêu cầu bồi thường dân sự theo Điều 595 Bộ luật Dân sự.
Đây là mức trách nhiệm thấp nhất – nhưng không thể né tránh bằng một lời xin lỗi. Nếu “ăn hoa hồng”, tính theo doanh thu, biết mà vẫn làm thì họ có thể là đồng phạm
Điều đáng lo hơn là trường hợp người nổi tiếng không chỉ được thuê quay quảng cáo một lần, mà còn:
– Được chia phần trăm doanh thu, tính theo số người mua, số đơn hàng.
– Được biết trước sản phẩm chưa được phép, nhưng vẫn đồng ý “diễn”.
– Cùng doanh nghiệp dựng kịch bản “có sẵn giấy tờ”, “nhập khẩu từ châu Âu”, dù không có thật.
Khi đó, họ không còn là nạn nhân. Mà có thể là đồng phạm, bị xử lý theo Bộ luật Hình sự.
Ví dụ: Tội Quảng cáo gian dối (Điều 197), Lừa dối khách hàng (Điều 198), hoặc Buôn bán hàng giả là thực phẩm (Điều 193).
Tòa án sẽ xem xét: Họ biết gì, biết đến đâu? Mức độ hưởng lợi ra sao? Có cùng bàn bạc với doanh nghiệp không? Nếu “ăn dày”, “ăn đều”, “ăn theo doanh thu”, thì không thể chỉ bị phạt hành chính hay “rút kinh nghiệm”. Bởi vì khi lợi ích kinh tế gắn với hành vi sai trái, thì đồng phạm hình sự là hoàn toàn có cơ sở.
2. Danh tiếng là tài sản, cũng là trách nhiệm
Người nổi tiếng được công chúng yêu mến không chỉ vì tài năng, mà vì hình ảnh – tức là niềm tin xã hội. Nhưng niềm tin đó không phải để bán bừa. Nhất là khi đánh đổi bằng sức khỏe cộng đồng, trẻ em, người bệnh.
Quảng cáo không sai. Nhưng phải quảng cáo có đạo đức, có pháp lý, có hiểu biết. Trước khi nhận lời giới thiệu bất kỳ sản phẩm nào, nhất là thực phẩm, thuốc, mỹ phẩm:
- Phải kiểm tra giấy phép, nguồn gốc, hồ sơ sản phẩm.
- Phải biết mình nói gì, đúng đến đâu.
- Phải nhận thức rõ: nói sai, nói quá, nói giả… đều có thể gây hậu quả pháp lý.
Kết luận
Không ai cấm người nổi tiếng quảng cáo. Nhưng đã quảng cáo thì phải chịu trách nhiệm.
Nếu chỉ quảng cáo sai sự thật, gây thiệt hại – phải bồi thường dân sự.
Nếu biết rõ hàng giả, vẫn quảng bá, ăn chia doanh thu – có thể trở thành đồng phạm hình sự.
Luật pháp không nhân nhượng cho những lời nói sai sự thật, dù được nói bởi người có hàng triệu lượt theo dõi.
“Một lời nói sai của người nổi tiếng có thể khiến hàng ngàn người tiêu dùng tổn hại. Mà tổn hại đó, không thể sửa sai chỉ bằng một câu ‘xin lỗi’.”
Thông tin liên hệ:
– Văn phòng luật sư Đồng Đội (Đoàn luật sư TP. Hà Nôi): P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
– Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
– Website: https://dongdoilaw.vn
– Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
– Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
– Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
