Trợ giúp pháp lý – Ngôi nhà của tôi

Tôi đã có gần 30 năm công tác trong cơ quan nhà nước, được đi nhiều nơi làm nhiều nghề nhưng đến với ngôi nhà trợ giúp pháp lý thật tình cờ, thật bất ngờ, chỉ với thời gian làm trợ giúp pháp lý thật ít ỏi nhưng đã để lại cho tôi bao kỷ niệm thật đẹp, không thể quên về công tác trợ giúp pháp lý, về con người trợ giúp pháp lý.

Nhớ lại, ngày đầu tháng 4 năm 2008 tôi được điều động từ Thi hành án tỉnh về trợ giúp pháp lý Ninh Bình tôi còn bỡ ngỡ nhưng rồi công việc đã cuốn tôi vào lúc nào không hay, tôi đã miệt mài và âm thầm cố gắng làm việc với cả trái tim và nghị lực. Thế rồi cuộc sống, riêng tư đã chuyển tôi đi với  công tác khác. Chia tay trợ giúp pháp lý nhưng trợ giúp pháp lý vẫn trong tôi và tôi luôn nghĩ mình còn là thành viên của ngôi nhà trợ giúp pháp lý.

Trợ giúp pháp lý

Có được cảm xúc, tình cảm đó, bởi với tôi:
Công tác trợ giúp pháp lý là lĩnh vực khá mới mẻ tạo cảm hứng cho nhiều người trong công việc, là hoạt động rất nhân văn thể hiện sự quan tâm của  Đảng, Nhà nước với những người có công, những người kém may mắn, những người cần được giúp đỡ về mặt pháp lý để họ bảo vệ quyền và  lợi ích hợp pháp, nâng cao kiến thức và hiểu biết pháp luật để tự ứng xử trong cuộc sống và tự giác tuân thủ pháp luật.

Công tác trợ giúp pháp lý rất đa dạng và phong phú, nhiều hình thức, nhiều phương diện khác nhau từ tư vấn pháp luật, TGPL lưu động tham gia tố tụng và hoạt động ngoài tố tụng, công tác chỉ đạo CLB trợ giúp pháp lý…

Nhiệm vụ trợ giúp pháp lý cũng rất nặng nề, phải đi nhiều nơi, tiếp xúc với nhiều người, đặc biệt là thường phải tiếp xúc với nhiều người kém may mắn, cuộc sống khó khăn , hiểu biết pháp luật hạn chế. Lực lượng cán bộ trợ giúp pháp lý mỏng lại hay thay đổi bị điều động đi lĩnh vực này lĩnh vực  khác nên những người làm chuyên môn có kiến thức có kinh nghiệm thực hiện TGPL không nhiều từ đó đặt lên vai một số người những áp lực trong công việc.

Văn bản pháp luật về lĩnh vực trợ giúp pháp lý nhiều, đang dần được hoàn thiện và thực hiện ở các cấp. Do đó vừa phải tổ chức thực hiện nhiệm vụ vừa  phải nghiên cứu các văn bản quy phạm pháp luật vừa phải triển khai phối hợp thực hiện làm cho những người thực hiện trợ giúp pháp lý không được “nghỉ”.

Có sự hỗ trợ kinh phí của các tổ chức quốc tế nên thúc đẩy hoạt động trợ giúp pháp lý phải làm nhiều, làm đúng, làm như chiến dịch. Lãnh đạo Cục trợ giúp pháp lý mà Cục trưởng Tạ Thị Minh Lý là người rất tâm huyết với công việc, rất trăn trở cho sự nghiệp trợ giúp pháp lý Việt Nam, đã truyền  cảm hứng cho những người thực hiện trợ giúp pháp lý, giao trách nhiệm nặng nề, vinh quang và vẻ vang cho các tổ chức thực hiện trợ giúp pháp lý; những người thực hiện trợ giúp pháp lý phải có tâm có tầm, phải đặt lợi ích của người được trợ giúp pháp lý lên trên hết; trợ giúp pháp lý phải gần dân, hiểu dân, giúp dân những vấn đề rất cụ thể, rất thiết thực.

Chính những đặc điểm đó đã tạo nên bầu không khí khẩn trương, vui tươi, trách nhiệm trong công việc; và chính công việc đã giúp cho những người làm trợ giúp pháp lý trưởng thành hơn, có tâm hơn, sống tốt hơn. Có đi nhiều nơi gặp nhiều người dân khi làm trợ giúp pháp lý mới thấy được tính nhân văn,thấy được sự ưu việt của chế độ, với thấy được sự đóng góp của trợ giúp pháp lý không nhỏ.

Thật vậy giúp cho đồng bào khỏi đói khỏi rét là cực kỳ quý nhưng qua công việc thực tiễn giúp cho người dân thiếu hiểu biết pháp luật để họ có khả năng tự bảo vệ mình, biết ứng xử theo pháp luật , biết thương lượng hòa giải để giữ được tình làng nghĩa xóm, tình anh em cũng thật đáng trân trọng, thật đáng tự hào.

Nhớ lại những ngày đi lưu động cả tuần không nghỉ các chị các em thật vất vả, thật cố gắng, vừa phải lo toan công việc gia đình vừa phải đi  sớm về khuya hoặc những  hình ảnh trong mưa, đường trơn lầy lội nhưng vì có kế hoạch trước không được nghỉ phải bằng mọi giá về với nhân dân đang chờ mình, có khi đi thời tiết tốt không sao gần về những cơn mưa rừng ập đến không về được với gia đình, cũng không thông tin liên lạc được để lại bao nỗi lo cho người thân; gian khổ vất vả là vậy nhưng mà vui mà hạnh phúc được mang cái chữ về cho dân.

Những ngày tháng, những công việc như thế vẫn đang tiếp tục với hoạt động trợ giúp pháp lý, qua công việc đã đem lại niềm vui niềm hanh phúc vô bờ cho những ai hết lòng, hết sức vì công việc vì sự nghiệp trợ giúp pháp lý mà thể hiện rõ nhất là qua kết quả công việc cụ thể. Trợ giúp pháp lý đã đến với cơ sở đến  với người dân ở vùng sâu vùng xa, tư vấn pháp luật giải thích pháp luật, dùng lời lẽ thuyết phục, dùng tình người để giảng giải cho bao gia đình, làng trên xóm dưới giải quyết được những mâu thuẫn, những tranh chấp dai dẳng, kéo dài. Sẽ là rất tuyệt vời khi thực hiên trợ giúp pháp lý lưu  động chỉ vài giờ đồng hồ đã hóa giải thành công nhưng mâu thuẫn bất hòa trầm trọng trong gia đình để giữ lấy tình anh em – cái tình anh, em  một mẹ sinh ra khi nhỏ củ khoai củ sắn bẻ đôi, lớn lên vào chiến trưòng vào sinh ra tử, với cái tuổi gần đất xa trời rồi mà chỉ vì tranh chấp cái giếng nước của bố mẹ để lại mà anh em không thèm nhìn mặt nhau, làng trên xóm dưới xôn xao bàn tán, họ hàng bức xúc, chính quyền bó tay (các cụ là bậc thầy khuyên nhủ ra sao). Thế mà trợ giúp pháp lý đã giúp họ lấy lại tình anh em chỉ sau gần 2 tiếng đồng hồ phân giải điều hơn lẽ thiệt, cái được cái mất … Nhìn nét mặt rạng ngời niềm vui sướng của các cụ nhưng bên trong là sự ngại ngùng của ngưòi đã vào cái tuổi xưa nay hiếm, tôi thật khó quên. Và chúng tôi đem niềm vui đó về với công việc với cuộc sống đời thường mà không hề nghĩ gì đến công ơn !

Hoặc một cô giáo vùng cao vì cương trực vì dám đấu tranh với Ban giám hiệu nhà trường mà bị hiệu trưởng tìm cách trù dập, không tăng lương, rồi vu cho đánh học sinh để rồi làm rùm beng báo công an xã , công an huyện , rồi xử phat hành chính xử lý kỷ luật hạ nghạch từ giáo viên xuống làm giúp việc đẩy cô giáo đến tột cùng đau khổ cho thỏa sự thù hận. Đúng tâm trạng oan ức mà không biết kêu ai nhờ ai thì đoàn trợ giúp pháp lý lưu động đến, như chết đuối vớ được cọc cô giáo đặt hết hy vọng vào chúng tôi. Với linh cảm nghề nghiệp với kiến thức và kinh nghiệm  thực tế tôi đã yêu cầu trưởng công an xã cho xem hồ sơ và biên bản xử lý hành chính . Những khuất tất nhanh chóng được làm rõ: xử phạt  hành chính của trưởng công an xã không có biên bản vi pham hành chính, luật áp dụng không đúng, dàn dựng vụng về. Đoàn trợ giúp pháp lý đã kiến nghị UBND xã hủy quyết định của trưởng công an, rút kinh nghiệm về công tác…UBND xã đã tiếp thu sửa chữa. Vậy mà không hiểu sao sau một tháng công an huyện lại ra quyết định xử phạt hành chính, phạt tiền 1 .000.000đ, UBND huyện ra quyết định kỷ luật hạ ngạch công chức,  viên chức.

Tiếp tục hướng dẫn cho cô giáo khiếu nại bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình, công an huyện phải hủy bỏ quyết định xử phạt hành  chính tiếp đó là UBND Huyện phải thay đổi quyết định kỷ luật trả lại cho cô giáo tiền phụ cấp đứng lớp gần 14.000.000đ. Cô giáo đã được trở về với công việc dạy học, trả lại quyền lợi và nhất là danh dự nhà giáo. Có trong tâm trạng của cô giáo mới thấy được niềm vui sướng như thế nào, mới thấy được giá trị của cuốc sống, mới thấy đuợc công sức và đóng góp của công tác trợ giúp pháp lý. Một đặc biệt là trợ giúp pháp lý Ninh Bình không chỉ giúp cho cô giáo quyền lợi sự công bằng mà còn truyền cho cô ấy tình cảm, trách nhiệm với người dân. Cô giáo đó ham đọc sách pháp luật, tự tìm hiểu pháp luật, giúp người khác kém hiểu biết hơn mình một cách say sưa tích cực.

Ở góc độ của người thực hiện trợ giúp pháp lý thật vui, thật tự hào đã đóng góp cho sự nghiệp trợ giúp pháp lý không chỉ là trên giấy mà bằng những công việc, bằng những nghĩa cử cao đẹp vô tư trong sáng – giúp người.

Nhưng có lẽ con người trợ giúp pháp lý để lại cho tôi những kỷ niệm đẹp nhất trong đời. Chúng tôi trên tinh thần trợ giúp, không chỉ giúp nhau trong công việc mà còn chia sẻ động viên nhau trong cuộc sống, những lời nói, sự quan tâm mộc mạc chân tình, những lời ca tiếng hát tặng nhau khi găp mặt ba miền, rồi những dòng tâm sự những lời nhắn gửi đến cho nhau, giúp cho cuộc đời đẹp mãi, nhớ mãi. Một chút lãng mạn, một chút riêng tư đã đưa chúng tôi về với thơ ca, với cảm xúc, vẽ lên nhưng bức tranh mà ở đó chúng tôi thật trân trọng nhau, thật khó quên, thật mẫu mực trong tình cảm anh em, đồng nghiệp.

Chia tay với trợ giúp pháp lý, rời môi trường làm việc trong cơ quan nhà nước sau 29 năm ra làm tự do (làm luật sư) ít ai không bồi hồi xúc động nhớ lại kỷ niệm của một thời đã qua, tôi đã tìm đến người chị – Chị Tạ Thị Minh Lý, người Cục trưởng giàu tình cảm, giàu nghị lực chăm lo dựng xây cho sự nghiệp trợ giúp pháp lý nước nhà, gửi chị lời hứa “Vì điều kiện cuộc sống, em không công tác trong cơ quan trợ giúp pháp lý, nhưng ngôi nhà trợ giúp pháp lý luôn trong em, em sẽ tiếp tục thực hiện trợ giúp pháp lý, tiếp tục góp phần vào sự nghiệp cao quí, rất đỗi tự hào – TGPL cho người có công và người nghèo. Xin chúc cho trợ giúp pháp lý Viêt Nam ngày càng đi vào lòng dân, ngày càng phát triền bền vững trong thời kỳ hội nhập quốc tế”