Ly hôn không chỉ là việc vợ chồng vì lý do nào đó không thể sống chung với nhau mà theo quy định pháp luật, ly hôn việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án. Trên thực tế, khi một cặp vợ chồng quyết định ly hôn thì bên cạnh việc tranh chấp về tài sản thì tranh chấp về quyền nuôi con cũng rất phổ biến. Vậy khi ly hôn ai sẽ là người có quyền nuôi con và sau khi ly hôn có thể thay đổi quyền nuôi con được không?
1.Ai có quyền nuôi con khi ly hôn?
Sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên những mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động, không có tài sản để tự nuôi mình theo của Luật hôn nhân và gia đình, bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
Về việc ai có quyền nuôi con thì theo quy định tại Khoản 2 Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình 2014 thì vợ chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ mỗi bên sau khi ly hôn với con. Trong trường hợp vợ chồng không thỏa thuận được thì Tòa án sẽ quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con. Nếu con từ đủ 07 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
Đối với trường hợp con dưới 36 tháng tuổi thì sẽ được giao cho mẹ trực tiếp nuôi căn cứ theo Khoản 3 Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình 2014. Trong trường hợp người mẹ không đủ điều kiện để trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con hoặc cha mẹ có thỏa thuận khác phù hợp với lợi ích của con thì người mẹ có thể sẽ không nhận được quyền nuôi con.
Vậy, vợ hoặc chồng muốn giành quyền nuôi con cần chứng minh bản thân có điều kiện để nuôi con về vật chất và tinh thần cụ thể như sau:
Về điều kiện vật chất: Thu nhập thực tế, công việc ổn định, chỗ ở ổn định…
Về điều kiện tinh thần: Thời gian chăm sóc, dạy dỗ, giáo dục con, tình cảm dành cho con từ trước đến nay, điều kiện cho con vui chơi, giải trí, nhân cách đạo đức của cha mẹ…
Tuy nhiên, trên thực tế, có những vụ việc ly hôn tranh chấp về quyền nuôi con rất phức tạp. Ví dụ như trường hợp người vợ không còn khả năng sinh con nhưng điều kiện kinh tế để nuôi con, hay trường hợp người vợ đơn phương ly hôn khi con dưới 12 tháng tuổi nhưng không đủ điều kiện nuôi con… Những trường hợp trên nếu có thể thỏa thuận được hoặc người chồng đồng ý giao con cho người vợ nuôi con và bản thân chu cấp thì đây không chỉ giảm bớt thời gian tố tụng là hơn thế nữa là tốt cho con có thể phát triển tốt. Tuy nhiên, nếu người chồng có đủ điều kiện nuôi con nhưng không đồng ý với thỏa thuận giao con cho người vợ thì tranh chấp này rất khó giải quyết. Vậy nên, trước khi Tòa án ra quyết định thì hãy xem xét kỹ lưỡng về những trường hợp tương tự như trên để có quyết định hợp lý hợp tình, phù hợp với lợi ích phát triển của con.
2. Thay đổi quyền nuôi con sau ly hôn
Chủ thể có thể yêu cầu Tòa án quyết định việc thay đổi người trực tiếp nuôi con theo quy định tại Khoản 5 Điều 84 Luật Hôn nhân gia đình 2014 gồm:
- a) Người thân thích;
- b) Cơ quan quản lý nhà nước về gia đình;
- c) Cơ quan quản lý nhà nước về trẻ em;
- d) Hội liên hiệp phụ nữ.
Căn cứ để Tòa án sẽ giải quyết việc thay đổi người trực tiếp nuôi con được quy định tại Khoản 2 Điều 84 Luật này như sau:
- a) Cha, mẹ có thỏa thuận về việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phù hợp với lợi ích của con;
- b) Người trực tiếp nuôi con không còn đủ điều kiện trực tiếp trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con.
Đối với trường hợp con từ 07 tuổi trở lên thì việc thay đổi người trực tiếp nuôi con phải xem xét nguyện vọng của con.
Bên cạnh đó, khi có căn cứ hoặc xét thấy cả cha và mẹ đều không đủ điều kiện trực tiếp nuôi con thì Tòa án quyết định giao con cho người giam hộ theo quy định của Bộ luật dân sự.
Người giám hộ được quy định tại Điều 48 Bộ luật dân sự 2015 gồm cá nhân, pháp nhân có đủ các điều kiện sau: có năng lực hành vi dân sự đầy đủ; có tư cách đạo đức tốt và các điều kiện cần thiết để thực hiện quyền, nghĩa vụ của người giám hộ; không phải là người đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc người bị kết án nhưng chưa được xoá án tích về một trong các tội cố ý xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, tài sản của người khác; không phải là người bị Tòa án tuyên bố hạn chế quyền đối với con chưa thành niên.
Từ những quy định trên, quyền nuôi con sẽ được giải quyết theo thỏa thuận của vợ chồng. Trong trường hợp con từ đủ 07 tuổi trở lên thì sẽ theo nguyện vọng của con, còn trong trường hợp con dưới 36 tháng tuổi thì con sẽ được giao của người mẹ trực tiếp nuôi dưỡng trừ trường hợp người mẹ không đủ điều kiện nuôi dưỡng.
Vậy nên, khi có tranh chấp về quyền nuôi con, người cha người mẹ nên quan tâm đến lợi ích cho sự phát triển của con. Dù ai có quyền nuôi con thì người không trực tiếp nuôi con vẫn có quyền và nghĩa vụ thăm nom con mà không ai được cản trở. Mặc dù về mặt tình cảm vợ chồng đã rạn nứt nhưng tình cảm của cha và mẹ dành cho con thì khó có thể thay đổi, vậy nên dù vợ chồng không sống chung với nhau nữa vẫn có thể quan tâm, chăm sóc tạo điều kiện cho con phát triển tốt nhất.
Thông tin liên hệ:
Văn phòng luật sư Đồng Đội: P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
Website: https://dongdoilaw.vn
Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
Người viết: Lê Thị Lan Anh
Tham vấn: Luật sư Trần Xuân Tiền
