Chuyện “lạ” ở Đắk Drô
Thời gian gần đây khu vực huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông luôn là điểm “nóng” của những vụ tranh chấp đất đai, xâm phạm quyền lợi chính đáng và hợp pháp của người dân gây bức xúc trong dư luận. Đáng chú ý là vụ việc khiếu nại đòi bồi thường khi nhà nước thu hồi đất giữa Ủy ban nhân dân (UBND) huyện Krông Nô với gia đình bà Phạm Thị Bính cư trú tại xã Đắk Drô, huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông mà hiện nay Văn phòng luật sư Đồng Đội đang trợ giúp pháp lý, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp.
Năm 1998 với mục đích xây dựng trụ sở UBND xã Đắk Drô, UBND huyện Krông Nô đã thu hồi đất của gia đình bà Phạm Thị Bính trong phần diện tích đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà không có thông báo thu hồi đất, quyết định thu hồi, quyết định đền bù cũng như thực hiện việc đền bù… Việc thu hồi đất do UBND huyện thực hiện thời điểm bấy giờ đã hoàn toàn phớt lờ quy định của Nghị định 22/1998/ NĐ-CP của Chính phủ về việc đền bù thiệt hại khi nhà nước thu hồi đất để sử dụng vào mục đích quốc phòng, an ninh, lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng trong khi gia đình bà Bính đủ điều kiện được bồi thường vì gia đình bà đã được Ủy ban nhân dân huyện Krông Nô cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với thửa đất này từ năm 1994.
Đến tháng 9/2015, UBND xã Đắk Drô chuyển trụ sở mới, không còn sử dụng đến diện tích đất đã thu hồi nên UBND huyện Krông Nô đã tiến hành việc phân lô khu đất trong đó có phần đất của gia đình bà Bính để bán đấu giá. Ngày 25/9/2015, UBND xã Đắk Drô mời các hộ gia đình có đất đến trụ sở UBND xã Đắk Drô để thỏa thuận việc đền bù, bồi thường giải phóng mặt bằng, nhưng gia đình bà Bính lại không được mời tham dự trong thành phần dự họp. Gia đình bà Bính đã làm đơn đề nghị UBND xã Đắk Drô phải trả lại đất cho gia đình bà do UBND xã không còn sử dụng với mục đích ban đầu. Tuy nhiên, UBND xã Đắk Drô lại ra Thông báo số 99/TT-UBND với nội dung không có cơ sở để giải quyết đề nghị của bà Bính với lý do năm 1996 tại khu UBND xã đã đo đạc giải thửa vị trí thuộc tờ bản đồ số 9 và gia đình bà Bính đã không đăng kí thửa đất đó. Bà Bính đã có ý kiến trực tiếp với Chủ tịch UBND xã Đắk Drô và các cán bộ tài nguyên môi trường rằng: “Năm 1993 gia đình bà kê khai và được UBND huyện Krông Nô cấp giấy xác nhận quyền sử dụng đất, đến năm 1995 các trưởng thôn, buôn trưởng đã được đi tập huấn 10 ngày ngay tại UBND tỉnh Đắk Lắk về việc kê khai đất đai do ông Ma Khơ – Y Hồng trưởng thôn đi tập huấn về có văn bản và đọc cho bà con trong buôn được nghe tất cả các hộ có giấy xác nhận quyền sử dụng đất đã được UBND huyện Krông Nô cấp thì không phải kê khai lại, các hộ gia đình chỉ cần khi nào mình có điều kiện đem đi đổi để lấy tờ xác định quyền sử dụng đất mới, Do đó gia đình bà Bính chưa có điều kiện để đổi bìa đỏ thì UBND xã Đắk Drô đã xây trụ sở trên đất của gia đình bà”. Đồng thời, bà cũng gửi đơn khiếu nại đến UBND xã Đăk Drô nhưng các cán bộ xã được phân công giải quyết đã không quan tâm đến ý kiến trình bày của người dân, không giải quyết quyền lợi cho gia đình bà, đồng thời Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã là ông Mai Văn Vĩnh còn có thái độ cho rằng gia đình bà Bính lập hồ sơ giả, do đó không giải quyết đơn khiếu nại như bà yêu cầu.
Không đồng tình với cách giải quyết của UBND xã, gia đình bà Bính tiếp tục khiếu nại lên Chủ tịch UBND huyện Krông Nô, huyện đã tiếp nhận đơn. Trả lời về vấn đề này; ngày 31/12/2015, UBND Krông Nô có Công văn số 2322/UBNT-TNMT do Phó chủ tịch UBND huyện ký, nêu rõ không giải quyết đơn khiếu nại do nội dung khiếu nại không có cơ sở. Trong khi Thông báo số 29/TT-UBND ngày 25/12/2015 do Chủ tịch UBND huyện Krông Nô ký lại đưa ra lý do là hết thời hiệu khiếu nại. Không đồng ý với cách xử lý và kết quả giải quyết của Ủy ban nhân dân xã Đăk Đrô và Ủy ban nhân dân huyện Krông Nô, gia đình bà Bính đã mời Luật sư của Văn phòng Luật sư Đồng Đội trợ giúp pháp lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho bà. Sau đó, không những gia đình bà Bính đã nhiều lần gửi đơn khiếu nại mà Văn phòng Luật sư Đồng Đội cũng đã có nhiều Công văn kiến nghị gửi đến các cơ quan, cá nhân có thẩm quyền như Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Đắk Nông, Chủ tịch tỉnh Đắk Nông, Chánh thanh tra Tỉnh Đắk Nông, Chủ tịch UBND huyện Krông Nô nhưng đều không được giải quyết thỏa đáng. Ủy ban nhân dân huyện Krông Nô luôn lấy lý do thời hiệu khiếu nại đã hết và kiến nghị của bà không đúng nội dung để trả lời bà Bính.
Sau đó, gia đình bà Bính cũng đã gửi đơn lên cấp Trung ương là Văn phòng Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và Chủ tịch nước Trần Đại Quang. Chính phủ đã nhận được đơn và đang chỉ đạo, theo dõi việc thụ lí theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên, giữa lúc đất đang có khiếu nại,thì UBND huyện Krông Nô mà cụ thể là ông Chủ tịch Lê Văn Chiến đã triển khai bán đấu giá bất chấp qui định của pháp luật và kiến nghị của bà Bính. Quyết định của UBND huyện đã vi phạm nguyên tắc giữ nguyên hiện trạng khu đất khi đang tranh chấp, ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi của gia đình bà Bính.
Tiếp theo quyết định không đúng của UBND huyện, sáng ngày 11/4/2017, UBND xã chỉ đạo cho xe ben, máy xúc đến múc đất tại lô đất bà Bính đang khiếu nại, bà đề nghị được cho xem giấy tờ nhưng UBND xã không đưa ra được bất kỳ loại giấy tờ, quyết định liên quan đến việc cho múc đất, giải phóng mặt bằng. Khi bà Bính không đồng ý cho tiếp tục thực hiện việc múc đất, thay đổi hiện trạng đất của gia đình bà thì UBND xã đã huy động khoảng 30 quân dân và Công an xã tiến hành khống chế. Vụ việc tiếp tục được thực hiện đến ngày 13/5/2017.
Ủy ban nhân dân xã là cơ quan quản lý hành chính nhà nước ở cấp cơ sở, gần dân nhất, thực tế xã thừa biết thửa đất đang trong phạm vi quản lý của xã là đất đang có tranh chấp, khiếu kiện và họ cũng biết và phải biết quyết định của UBND huyện không đúng quy định của pháp luật. Tuy nhiên, không hiểu vì lý do gì mà bất chấp quy định của pháp luật, bất chấp quyền lợi của người dân bị xâm phạm nghiêm trọng, không có thủ tục, không giấy tờ, UBND xã Đăk Đrô mà trực tiếp là ông Chủ tịch xã vẫn tham gia quan sát, chỉ đạo san múc đất, hỗ trợ thi công. Việc san múc khu đất tại trụ sở cũ của UBND xã Đăk Đrô và UBND huyện Krông Nô đã vi phạm nghiêm trọng qua định tại điều 71 Luật đất đai năm 2013 quy định về trình tự thực hiện việc cưỡng chế thu hồi đất. UBND xã không đưa ra được thông báo, quyết đinh khi người dân yêu cầu, chứng tỏ mọi việc diễn ra hoàn toàn dựa trên chỉ thị từ miệng mà không có văn bản, quyết định có giá trị pháp lý. UBND xã không cân nhắc đúng sai mà vẫn làm theo chỉ đạov của cấp trên, xâm phạm trực tiếp đến quyền và lợi ích của người dân đi ngược với chỉ đạo của Chính phủ.
Bức xúc trước hành vi trái pháp luật của UBND huyện Krông Nô và UBND xã Đăk Drô, bà Phạm Thị Bính đã có đơn khởi kiện gửi Tòa án nhân dân huyện Krông Nô khởi kiện hành vi hành chính của ông Chủ tịch UBND xã Đăk Drô với hy vọng Tòa án sẽ là cán cân công lý trả lại sự công bằng cho bà và gia đình. Tuy nhiên, trong quá trình xem xét thụ lý đơn của bà Bính, Tòa án nhân dân huyện Krông Nô lúc thì có Thông báo yêu cầu bà Bính bổ sung đơn khởi kiện và nêu rõ nếu khởi kiện vụ án hành chính đối với ông Chủ tịch Uỷ ban nhân dân xã Đăk Drô thì yêu cầu bà Bính cung cấp chứng cứ chứng minh quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm. Sau khi bà Bính cung cấp các tài liệu chứng cứ và bổ sung đơn khởi kiện thì ngày 09/5/2017, Tòa án lại ra Thông báo trả lại đơn khởi kiện cho bà Bính vì cho rằng hành vi của ông Chủ tịch UBND xã Đăk Drô không phải là hành vi hành chính nhưng không viện dẫn căn cứ pháp lý cụ thể của việc trả lại đơn khởi kiện. Không đồng ý với việc trả lại đơn khởi kiện của Tòa án, bà Bính đã làm đơn khiếu nại. Ngày 02/6/2017, Tòa án nhân dân huyện Krông Nô ban hành Quyết định giải quyết khiếu nại số 02, không chấp nhận khiếu nại của bà Bính với lý do vụ việc không thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án theo quy định tại điểm đ, khoản 1 điều 123 Luật tố tụng hành chính. Cũng tại phiên họp xét khiếu nại này, vị đại diện Viện kiểm sát lại nhận định việc Tòa án huyện Krông Nô trả lại đơn khởi kiện căn cứ theo quy định tại điểm a khoản 1 điều 123 Luật tố tụng hành chính do không được quyền khởi kiện. Rõ ràng việc nhận thức và quan điểm giữa các cơ quan tiến hành tố tụng của huyện Krông Nô là không chuẩn xác, không thống nhất, mâu thuẫn, không có căn cứ, vi phạm khoản 3, điều 3; điều 30; khoản 1 điều 31 Luật tố tụng hành chính, gây khó khăn cho người dân trong thực hiện quyền được nhà nước ghi nhận. Ngày 08/6/2017, bà Bính tiếp tục có đơn khiếu nại gửi đến Tòa án nhân dân tỉnh Đăk Nông với mong mỏi và niềm tin một lần nữa vào pháp luật sẽ đòi lại lẽ công bằng cho gia đình bà.
Tranh chấp đất không phải là vấn đề mới lạ địa phương nào cũng diễn ra tình trạng trên. Tùy từng mức độ chính quyền địa phương sẽ có những cách giải quyết khác nhau, trên cơ sơ quy định của pháp luật. Tuy nhiên, vấn đề đáng quan tâm ở đây là cách giải quyết của huyện Krông Nô bất chấp quy định của pháp luật, trực tiếp bỏ qua quyền lợi của dân, nó trở thành “chuyện lạ” trong khi Đảng và Nhà nước ta chỉ đạo trong việc quản lý nhà nước là không được làm trái với lợi ích của nhân dân mà phải thực hiện một cách tận tụy nhất, trung thành nhất với lợi ích của nhân dân.
Vụ việc của gia đình bà Phạm Thị Bính chỉ là một trong rất nhiều vụ tranh chấp đất đai đang diễn ra trên địa bàn huyện Krông Nô, tỉnh Đắk Nông nói riêng, địa bàn cả nước nói chung. Đây là một vụ việc phản ánh rõ ràng nhất năng lực trình độ và đạo đức công vụ của một bộ phận không nhỏ cán bộ tại địa phương, xâm phạm trực tiếp đến trật tự quản lí hành chính nhà nước, gây sự hoài nghi của nhân dân, bức xúc trong dư luận, ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của người dân vào các cấp chính quyền.
Rất mong với bài viết này, bạn đọc có cái nhìn khách quan, chân thật hơn về tình trạng giải quyết tranh chấp đất đai ở huyện Krông Nô nói riêng và tỉnh Đắk Nông nói chung. Từ đó, có ý kiến để bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của bà con ở Tây Nguyên, những người đang ngày đêm mong mỏi vào sự công tâm của những cá nhân, các cấp, các ngành có thẩm quyền nơi đây, mong mỏi vào sự nghiêm minh của pháp luật.
( Trong khi đang viết bài BBT nhận được thông tin ông Lê Văn Chiến là chủ tịch huyện Krong Nô mới nửa nhiệm kì – Là người kí nhiều các quyết định tranh chấp đất đai điều chuyển công tác .. nhưng “đi lên” làm Chánh văn phòng Tỉnh ủy tỉnh Đăk Nông; có lẽ ông Chiến không có kiến thức, kinh nghiệm quản lý Nhà nước !.)
