Câu hỏi: Luật sư nhận được câu hỏi của bạn đọc như sau: Tôi và hàng xóm có xảy ra xô xát và một người bị thương tật với tỷ lệ 10%. Cũng khá lâu rồi nhưng công an vẫn chưa giải quyết xong vụ việc này. Vậy thưa luật sư cho tôi hỏi rằng thời hạn khởi tố vụ án hình sự là bao lâu và làm thế nào nếu cơ quan có thẩm quyền chậm giải quyết vụ việc trên?
Trả lời:
Trong cuộc sống hàng ngày, những xích mích, mâu thuẫn, tranh chấp liên quan đến quyền lợi ở cộng đồng dân cư là điều khó tránh khỏi, nếu không được giải quyết kịp thời, lâu ngày sẽ trở thành chuyện lớn. Có nhiều vụ việc từ những mâu thuẫn nhỏ mà dẫn đến xô xát lẫn nhau rồi để lại những hậu quả đáng tiếc. Như gần đây đã xảy ra vụ việc xô xát giữa hai nhà hàng xóm với nhau khiến cho một bên bị thương tích 10% tại Thanh Hoá.
Những hành vi gây thương tích cho người khác thì tuỳ vào tính chất, mức độ có thể bị xử lý vi phạm về hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.
Về xử phạt hành chính thì căn cứ điểm a khoản 5, điểm a khoản 13, điểm đ khoản 14 Điều 7 Nghị định 144/2021/NĐ-CP quy định về vi phạm quy định về trật tự công cộng thì người có hành vi cố ý gây thương tích cho người khác nhưng chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự thì sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính với mức phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng. Đồng thời người vi phạm còn bị tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm và buộc chi trả toàn bộ chi phí khám bệnh, chữa bệnh cho người vi phạm.
Về truy cứu trách nhiệm hình sự, căn cứ khoản 1 Điều 134 BLHS năm 2015 thì những trường hợp cố ý gây thương tích cho người khác với tỷ lệ thương tật dưới 11% nhưng vẫn bị truy cứu trách nhiệm hình sự là những trường hợp sau đây: Dùng vũ khí, vật liệu nổ, hung khí nguy hiểm hoặc thủ đoạn có khả năng gây nguy hại cho nhiều người; Dùng a-xít nguy hiểm hoặc hoá chất nguy hiểm; Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu, ốm đau hoặc người khác không có khả năng tự vệ; Đối với ông, bà, cha, mẹ, thầy giáo, cô giáo của mình, người nuôi dưỡng, chữa bệnh cho mình; Có tổ chức; Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; Trong thời gian đang bị giữ, tạm giữ, tạm giam, đang chấp hành án phạt tù, đang chấp hành biện pháp tư pháp giáo dục tại trường giáo dưỡng hoặc đang chấp hành biện pháp xử lý vi phạm hành chính đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, đưa vào trường giáo dưỡng hoặc đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc; Thuê gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác hoặc gây thương tích hoặc gây tổn hại cho sức khỏe của người khác do được thuê; Có tính chất côn đồ; Đối với người đang thi hành công vụ hoặc vì lý do công vụ của nạn nhân thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
Trong vụ việc này, vì bạn không nêu rõ đối tượng có thuộc trường hợp nào tại Khoản 1 Điều 134 không nên chưa đủ căn cứ để kết luận. Nhưng nếu các tình tiết trong vụ việc thuộc một trong số các trường hợp được nêu tại Khoản 1 Điều 134 thì sẽ có đủ căn cứ để truy cứu trách nhiệm hình sự. Ngược lại, nếu không thuộc trường hợp nào tại Khoản 1 Điều 134 thì đối tượng sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính.
Theo quy định tại Điều 147 BLTTHS năm 2015 thì thời hạn khởi tố vụ án hình sự là 20 ngày kể từ ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố. Nếu vụ việc có nhiều tình tiết phức tạp thì thời hạn giải quyết tố giác, tin báo, kiến nghị khởi tố có thể kéo dài nhưng không quá 02 tháng. Sau đó nếu vẫn chưa kết thúc quá trình kiểm tra này thì có thể đề nghị gia hạn nhưng không quá 02 tháng kể từ ngày hết hạn. Như vậy thì tối đa không quá 4 tháng kể từ ngày nhận được tin báo, tố giác tội phạm, cơ quan có thẩm quyền phải có quyết định có khởi tố vụ án hay không.
Khi có căn cứ quy định nêu trên thì người có quyền khởi tố vụ án ra quyết định không khởi tố vụ án hình sự; nếu đã khởi tố phải ra quyết định huỷ bỏ quyết định khởi tố vụ án hình sự và thông báo cho cơ quan, tổ chức; cá nhân đã tố giác, báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố biết rõ lý do căn cứ theo khoản 1 Điều 158 BLTTHS 2015
Vậy, đối với trường hợp không khởi tố vụ án hình sự thì phải có văn bản gửi đến cơ quan, tổ chức, cá nhân đã tố giácm báo tin về tội phạm, kiến nghị khởi tố biết rõ lý do cụ thể.
Trong trường hợp đã quá thời hạn nhưng công an không giải quyết vụ việc thì người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có thể nộp đơn tố cáo đến các cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền giải quyết. Theo quy định tại khoản 1 điều 9 Luật tố cáo năm 2011 thì người tố cáo có quyền: Gửi đơn hoặc trực tiếp tố cáo với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền theo quy định của pháp luật; Được giữ bí mật họ, tên, địa chỉ, bút tích và các thông tin cá nhân khác của mình; Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền thông báo về việc thụ lý giải quyết tố cáo, thông báo chuyển vụ việc tố cáo sang cơ quan có thẩm quyền giải quyết, thông báo kết quả giải quyết tố cáo; Tố cáo tiếp khi có căn cứ cho rằng việc giải quyết tố cáo của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền không đúng pháp luật hoặc quá thời hạn quy định mà tố cáo không được giải quyết; Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền bảo vệ khi bị đe dọa, trả thù, trù dập; Được khen thưởng theo quy định của pháp luật.
Trong vụ việc trên, vì vụ việc đang có dấu hiệu vi phạm hành chính nên căn cứ theo Điều 63 Luật XLVPHC 2012 được sửa đổi thành khoản 31 Điều Luật XLVPHC sửa đổi 2020 thì đối với vụ việc do cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng hình sự thụ lý, giải quyết nhưng sau đó lại có một trong các quyết định không khởi tố vụ án hình sự
nếu hành vi có dấu hiệu vi phạm hành chính thì cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng hình sự phải chuyển quyết định nêu trên kèm theo hồ sơ, tang vật, phương tiện của vụ vi phạm ( nếu có) và văn bản đề nghị xử phạt vi phạm hành chính đến người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính trong thời hạn 03 ngày làm việc, kể từ ngày quyết định có hiệu lực. Thời hạn quyết định xử phạt vi phạm hành chính là 30 ngày kể từ ngày nhận được các quyết định không khởi tố vụ án hình sự theo bản án kèm theo hồ sơ vụ vi phạm.
Từ xưa ông bà ta đã có câu “Hàng xóm tối lửa, tắt đèn có nhau”. Sống trong một khu vực cộng đồng, thì những người hàng xóm với nhau luôn là những người kề vai sát cánh, giúp đỡ chúng ta lúc chúng ta gặp hoạn nạn hay cùng nhau chia sẻ những niềm vui. Người hàng xóm đôi khi còn quý hơn những người anh em ruột thịt của mình khi mà những người anh em của mình ở xa. Vì vậy theo Luật sư thì bạn và những người hàng xóm của bạn nên trò chuyện, thông cảm lẫn nhau để không dẫn đến những hiểu lầm không đáng có. Đối với những cán bộ quản lý trật tư xã hội thì cũng nên có trách nhiệm hơn nữa trong việc quản lý khu dân cư, quan tâm hơn đến các vấn đề của các hộ dân để giữ cho trật tự xã hội trở nên ngày càng văn minh.
Người viết: Hoàng Thị Thương
Thông tin liên hệ:
Văn phòng luật sư Đồng Đội: P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
Website: https://dongdoilaw.vn
Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
