Một ngày đầu năm mới 2022, khi ngoài trời còn lất phất những hạt mưa phùn và tiết trời còn khá lạnh, Văn phòng luật sư Đồng Đội tiếp đón 2 vị khách trong một vụ việc khá đặc biệt: một người là cha, một người là anh của nạn nhân đã qua đời cách đó nửa năm, nhưng vẫn chưa xác định được nguyên nhân tử vong.
Qua câu chuyện mà bác chia sẻ, chúng tôi đã nắm được một số nội dung chính của vụ việc. Anh C. – con của bác khi lắp camera tại nhà của một người cùng huyện (tên S.), không may đã tử vong và nghi ngờ là do điện giật. Ngay sau khi xác định anh C. tử vong, anh S. đã trình báo vụ việc cho công an xã cùng gia đình của anh C. Tuy nhiên, do cán bộ công an xã và công an huyện đã không thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình, đặc biệt là trách nhiệm bảo vệ, giữ nguyên hiện trường của vụ án và khám nghiệm tử thi, cho nên đến nay, việc xác định nguyên nhân tử vong của anh C. là một điều hoàn toàn bất khả thi.
Cụ thể, theo lời kể của gia đình, một cán bộ công an có mặt tại hiện trường đã hỏi bố anh C. rằng: Có đồng ý làm giám định tử thi không? Việc quyết định khám nghiệm tử thi của gia đình tại thời điểm đó là vô cùng khó khăn, vì vậy trong lúc tâm trí rối bời, gia đình anh C. đã trả lời cán bộ công an rằng chỉ mong muốn đưa thi thể anh C. về để mai táng. Việc này sẽ không gây ra hậu quả nếu như gia đình anh C. được cán bộ công an giải thích đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình theo qui định tại điểm a khoản 2 Điều 65 Bộ luật tố tụng hình sự 2015, nhất là nghĩa vụ phải làm việc với Cơ quan điều tra làm rõ nguyên nhân chết của anh C. cũng như hậu quả có thể xảy ra nếu viết đơn từ chối giám định tử thi. Nhưng sau khi nghe câu trả lời từ phía gia đình anh C., một cán bộ công an huyện đã viết Bản cam kết về việc xin từ chối khám nghiệm tử thi của anh C. và để gia đình anh C. kí vào Bản cam kết đó.
Đối chiếu với nội dung vụ việc cho thấy, anh C. vẫn đang ở độ tuổi rất trẻ (ngoài 30 tuổi), vô cùng khoẻ mạnh và không mắc bệnh lý nào, nhưng trong quá trình thực hiện công việc đã tử vong bất thường, chưa rõ nguyên nhân và đang nghi ngờ có dấu hiệu bị điện giật. Mặt khác, theo quy định của pháp luật hình sự (Điều 206 BLTTHS 2015), việc khám nghiệm tử thi bắt buộc phải tiến hành trong trường hợp khi có người tử vong bất thường, chưa rõ nguyên nhân. Đây là hoạt động tố tụng mang ý nghĩa quan trọng, bởi nếu không tiến hành khám nghiệm tử thi hoặc thực hiện không đúng trình tự thủ tục sẽ đưa ra nhận định sai lầm, có thể bỏ lọt tội phạm hoặc làm oan người vô tội. Nhưng trong thực tế, khi có vụ việc chết người xảy ra, có nhiều cán bộ cơ quan cảnh sát điều tra lại mắc phải những sai lầm nghiêm trọng khi tiếp nhận và giải quyết vụ việc, xâm phạm tới quyền và lợi ích chính đáng của công dân.
Như vậy, trong vụ việc trên, ý kiến của gia đình về việc đồng ý hay không đồng ý khám nghiệm tử thi không phải là yếu tố quyết định mà phải do cơ quan có thẩm quyền quyết định. Điều 202 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 cũng quy định rõ: “Việc khám nghiệm tử thi do giám định viên pháp y tiến hành dưới sự chủ trì của Điều tra viên và phải có người chứng kiến”.
Tuy nhiên, cán bộ công an xã đã không giải thích rõ ràng cho gia đình nạn nhân, viết Bản cam kết từ chối giám định tử thi để gia đình nạn nhân ký, không thực hiện các biện pháp cần thiết để bảo vệ hiện trường cho đến khi cán bộ cơ quan cảnh sát điều tra – công an huyện có mặt để thực hiện khám nghiệm tử thi, mà lại giao thi thể anh C. cho gia đình đưa về nhà. Những vi phạm nghiêm trọng trong thủ tục tố tụng của công an xã là nguyên nhân sâu xa dẫn đến việc nguyên nhân cái chết của anhh C. không được làm rõ, xâm phạm nghiêm trọng đến quyền và lợi ích hợp pháp của gia đình nạn nhân.
Khoảng 4 giờ sau khi vụ án chết người xảy ra, cán bộ Cơ quan CSĐT – Công an huyện mới có mặt tại hiện trường. Thời điểm đó, gia đình đã đưa thi thể của anh C. về để làm thủ tục khâm liệm, tức là hiện trường đã bị xáo trộn, các dấu vết vật chứng phục vụ cho công tác trưng cầu giám định và điều tra đã không còn nguyên vẹn nữa. Nhưng cơ quan điều tra huyện vẫn tiếp tục tiến hành khám nghiệm hiện trường, sau đó lập Biên bản khám nghiệm hiện trường làm căn cứ thực hiện trưng cầu giám định. Quan trọng nhất là việc khám nghiệm tử thi để xác định nguyên nhân tử vong không thể thực hiện được nữa. Đây lại là một sai lầm nối tiếp với sai lầm trước đó của công an xã.
Chính vì vậy, Cơ quan cảnh sát điều tra – Công an huyện đã 5 lần ra Quyết định tạm đình chỉ việc giải quyết nguồn tin về tội phạm với nhiều lí do khác nhau để né tránh việc xử lý, vụ việc có dấu hiệu đi vào bế tắc khiến cho gia đình anh C. vô cùng bức xúc và phẫn nộ.
Về hoàn cảnh gia đình, ông B. là bố của nạn nhân nay đã ngoài 70 tuổi, là thương binh và nạn nhân chất độc màu da cam đã mất hơn 82% sức khoẻ. Có thể nói, ông đã cống hiến cả tuổi xuân và hi sinh quên mình cho đất nước, dân tộc, nhưng đến nay lại không biết phải trông chờ vào đâu để tìm lại công lý, tìm ra sự thật khách quan bảo vệ cho con trai và gia đình mình. Ròng rã hơn 2 năm qua, ông đã cùng gia đình soạn rất nhiều đơn thư đề nghị các cơ quan chức năng làm rõ cái chết của con trai mình, nhưng mọi đề nghị chính đáng của gia đình ông B. đều không được giải quyết, trả lời một cách thoả đáng. Điều này khiến cho bất kỳ ai cũng phải cũng phải đặt ra dấu hỏi lớn và nghi ngờ về tính khách quan, minh bạch trong quá trình giải quyết vụ việc của cơ quan công an.
Nhìn nhận lại vụ việc, thật khó tin và chấp nhận được rằng, từ một vụ việc đơn giản, lẽ ra đã được điều tra và giải quyết một cách thoả đáng, công bằng. Song, vì những sai phạm không biết vì lý do gì của cán bộ công an đã dẫn đến hậu quả nghiêm trọng: nguyên nhân tử vong của anh C. có thể sẽ không bao giờ được làm rõ, quyền lợi chính đáng của gia đình ông B. cũng không được bảo vệ. Thiệt hại nghiêm trọng lẽ ra không xảy ra như vậy nếu công an xã và huyện tuân thủ đúng pháp luật và không thờ ơ, vô cảm trước quyền lợi hợp pháp chính đáng của công dân.
Thấu hiểu nỗi lo lắng, bức xúc của gia đình nạn nhân, cũng như thực hiện trách nhiệm và vai trò xã hội của luật sư, từ khi nhận được đề nghị và tham gia bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho gia đình ông B., Văn phòng luật sư Đồng Đội đã tư vấn, hướng dẫn cho gia đình của ông B. soạn các đơn thư gửi cơ quan điều tra và các cơ quan có liên quan chỉ đạo nhanh chóng giải quyết vụ việc, đảm bảo công bằng và quyền lợi cho gia đình nạn nhân. Mặt khác, chắc chắn rằng không thể xác định được nguyên nhân tử vong (do thi thể nạn nhân đã hoả táng), Văn phòng luật sư Đồng Đội đã thuyết phục gia đình nạn nhân chuyển sang phương án thoả thuận, bồi thường dân sự giữa hai gia đình. Đây là cách giải quyết hợp lý, hài hoà nhất để khép lại vụ việc, bởi nếu vẫn cứ tiếp tục đi theo hướng tố cáo, khiếu nại những vi phạm của cán bộ điều tra, quá trình giải quyết vụ việc sẽ càng kéo dài, nỗi đau mất đi người thân của họ cũng chẳng thể nào nguôi ngoai.
Hiện tại, Văn phòng luật sư Đồng Đội vẫn tiếp tục hỗ trợ người dân và gửi công văn đến các cơ quan có thẩm quyền đề nghị sớm giải quyết vụ việc, để bảo đảm công bằng và quyền lợi cho người nhà nạn nhân, giúp họ nguôi ngoai đi phần nào nỗi đau mất đi người thân. Rất mong các cơ quan chức năng sớm có phản hồi và kịp thời giải quyết vụ việc, tạo dựng niềm tin của nhân dân vào sự công lý, nghiêm minh của pháp luật.
Chúng tôi sẽ tiếp tục bám sát diễn biến vụ việc để có thể thông tin rộng rãi tới bạn đọc.
Thông tin liên hệ:
Văn phòng luật sư Đồng Đội: P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
Website: https://dongdoilaw.vn
Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
