Thời gian vừa qua, tình trạng tai nạn giao thông xảy ra ngày một gia tăng về số lượng cũng như tính chất, mức độ và để lại hậu quả nghiêm trọng. Theo thống kê của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, trong 5 tháng đầu năm 2022 (từ ngày 15/12/2021 đến 14/5/2022), toàn quốc đã xảy ra 4.733 vụ tai nạn giao thông, làm chết 2.761 người, bị thương 3.078 người. Nguyên nhân chủ yếu của các vụ tai nạn thường xuất phát từ lỗi của chính người điều khiển phương tiện giao thông, trong quá trình lưu thông trên đường đã không tuân thủ quy định của pháp luật về giao thông đường bộ, dẫn đến những hậu quả đáng tiếc về người và của. Điển hình như hai vụ tai nạn đặc biệt nghiêm trọng diễn ra tại tỉnh Bắc Giang và tỉnh Hòa Bình mới đây.
Ngày 02/06/2022, một cán bộ Ban quản lý bảo trì đường bộ (thuộc Sở GTVT Bắc Giang) đã sử dụng rượu bia khi tham gia giao thông, do không làm chủ được tốc độ người này đã tông trực diện vào xe máy đang sang đường, hậu quả khiến một gia đình ba người tử vong tại chỗ. Vụ việc thương tâm này chưa kịp lắng xuống thì ngay trong ngày 04/06/2022, tại tỉnh Hòa Bình, một chiếc xe tải chở đất đã va chạm mạnh với chiếc xe ô tô chở 04 người đang di chuyển trên đường Hồ Chí Minh khiến 3 người trong ô tô tử vong tại chỗ, 1 người phải nhập viện cấp cứu. Theo điều tra ban đầu, nguyên nhân dẫn đến vụ việc thương tâm này là do xe tải chở đất có dấu hiệu quá tải và thùng xe cơi nới cao gấp đôi so với thời điểm đăng kiểm, không giữ khoảng cách an toàn với xe phía trước, không đảm bảo an toàn khi vượt xe (xe con đi ngược chiều, đường hẹp) và xe bị mất phanh nên không kiểm soát được tốc độ.
Trong những vụ tai nạn thảm khốc này, hành vi vi phạm luật an toàn giao thông của cán bộ Sở GTVT và tài xế xe tải có thể bị áp dụng chế tài hành chính và hình sự, tuy nhiên cơ quan chức năng cần phải xem xét kỹ lưỡng và giải quyết kịp thời.
Cụ thể, đối với hành vi của cán bộ Sở GTVT xảy ra tại tỉnh Bắc Giang, người này có thể bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi điều khiển phương tiện giao thông mà trong máu hoặc hơi thở có nồng độ cồn vượt quá quy định với mức phạt tiền từ 30.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng căn cứ theo khoản 10 Điều 5 Nghị định 100/2019/NĐ-CP. Ngoài ra, cán bộ Sở GTVT còn bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 22 tháng đến 24 tháng. Bên cạnh đó, ông Thịnh có thể sẽ phải đối mặt với tội danh “Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ” với khung hình phạt từ 07 đến 15 năm tù theo khoản 3 Điều 260 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017. Đồng thời sau khi bị truy tố và xét xử, kể từ khi bản án của Tòa án nhân dân tỉnh Bắc Giang có hiệu lực pháp luật, ông Thịnh còn có thể bị buộc thôi việc theo Luật Cán bộ, công chức. Trong vụ việc này, ông Nguyễn Đức Thịnh đang đối mặt với rất nhiều tình tiết tăng nặng đối với hành vi phạm tội của mình. Đó là tham gia giao thông khi có nồng độ cồn trong máu cao, gây tai nạn làm chết 3 người (trong đó có một người dưới 16 tuổi), do đó trách nhiệm pháp lý sẽ hết sức nặng nề và có thể đối diện với mức khung hình phạt cao nhất.
Đối với vụ việc xảy ra tại tỉnh Hòa Bình, người tài xế xe tải đã có hành vi vi phạm giao thông đường bộ khi di chuyển xe với vận tốc nhanh, vượt xe không đảm bảo an toàn dẫn đến vụ tai nạn xảy ra. Hành vi này của tài xế có thể bị phạt tiền từ 3.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng căn cứ theo khoản 5 Điều 5 Nghị định 100/2019/NĐ-CP. Ngoài bị phạt tiền, tài xế xe tải còn bị tước quyền sử dụng Giấy phép lái xe từ 01 tháng đến 03 tháng. Bên cạnh đó, tài xế xe tải còn vi phạm khi chở hàng hóa vượt quá trọng tải của xe, nên căn cứ theo khoản 5 Điều 23 Nghị định 100/2019, tài xế có thể bị phạt tiền từ 1.000.000 đồng đến 2.000.000 đồng. Ngoài ra, việc chiếc xe bị mất phanh không phải là sự kiện bất khả kháng dẫn đến xảy ra vụ tai nạn bởi bất kỳ loại phương tiện nào cũng phải đảm bảo tình trạng kỹ thuật, đảm bảo an toàn mới được tham gia giao thông. Do đó, tài xế xe tải vẫn sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự, cụ thể là tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ (Điều 260 Bộ luật hình sự 2015, sửa đổi bổ sung 2017). Với hậu quả làm chết 03 người, khung hình phạt đặt ra đối với tài xế Doanh là từ 07 – 15 năm tù. Ngoài ra còn có thể áp dụng hình thức xử phạt bổ sung là cấm hành nghề từ 01 – 05 năm. Trong trường hợp nạn nhân còn lại của vụ tai nạn được chứng nhận có thương tích hoặc tổn hại về sức khỏe lên đến 61% trở lên, có thể xem xét thêm quy định tại điểm c, khoản 1, Điều 260 Bộ luật hình sự.
Qua hai vụ việc trên, có thể thấy rằng nguyên nhân chính dẫn đến tai nạn giao thông với hậu quả nghiêm trọng xuất phát từ ý thức của người tham gia giao thông. Các văn bản quy phạm pháp luật hiện hành đã quy định khá đầy đủ và chi tiết các hành vi vi phạm trong lĩnh vực giao thông cũng như mức chế tài tương ứng, nhưng người dân vẫn chủ quan, chưa thực sự nghiêm túc chấp hành. Nếu như trong vụ việc tại Bắc Giang, mặc dù nhận thức được việc bản thân không được phép điều khiển phương tiện giao thông khi uống rượu, khi tinh thần không đủ tỉnh táo nhưng ông Thịnh vẫn điều khiển xe ô tô với tốc độ cao, gây ra tai nạn. Thì ở vụ lật xe tải tại Hòa Bình, tài xế xe tải đã không kiểm tra phương tiện trước khi điều khiển trên đường, chở hàng hóa quá trọng tải so với thiết kế của xe, đồng thời cố gắng vượt phương tiện khác trong tình trạng lưu thông tốc độ cao dẫn đến xảy ra va chạm.
Trên thực tế, rất nhiều hành vi vi phạm quy định về giao thông đường bộ đã bị xử phạt cả hành chính và hình sự. Tuy nhiên, những hành vi này vẫn liên tục tiếp diễn với tính chất ngày một nghiêm trọng hơn, phải chăng các quy định và mức xử phạt hiện nay vẫn chưa đủ sức răn đe? Thiết nghĩ, thay vì quy định thời gian cấm hành nghề từ 1 – 5 năm, các nhà làm luật nên cân nhắc tăng lên 10 – 15 năm hoặc có thể là vĩnh viễn, tránh hiện tượng “nhờn luật” để những người tham gia giao thông có trách nhiệm cao hơn trong việc bảo vệ tính mạng sức khỏe của mình và những người tham gia giao thông khác. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng phải tăng cường công tác tuyên truyền pháp luật, nâng cao nhận thức, ý thức khi tham gia giao thông cho người dân ở các địa điểm như nơi cư trú, trường học, nơi làm việc… Ngoài ra, đội ngũ cán bộ cảnh sát giao thông, thanh tra giao thông, những cơ quan, đơn vị, cá nhân có trách nhiệm liên quan cũng cần nâng cao ý thức, trách nhiệm trong phát hiện, ngăn chặn, xử lý kịp thời các vi phạm giao thông nói chung và đặc biệt là hành vi điều khiển phương tiện giao thông khi có nồng độ cồn cao vượt mức trong máu hoặc hơi thở để phòng, tránh tai nạn có thể xảy ra.
Tuy nhiên, như đã đề cập ở trên, các vụ tai nạn xảy ra phần lớn xuất phát từ nguyên nhân ý thức không tuân thủ pháp luật của người dân. Đây là nguyên nhân sâu xa, do vậy, muốn hạn chế tình trạng tai nạn giao thông một cách hiệu quả, thì cần phải có giải pháp căn cơ nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của người dân. Cụ thể, cần đẩy mạnh việc tuyên truyền pháp luật, giáo dục nâng cao nhận thức của người điều khiển phương tiện về những hậu quả nghiêm trọng có thể xảy ra nếu không tuân thủ quy định của pháp luật. Bên cạnh đó, người tham gia giao thông cũng cần phải tự mình tìm hiểu quy định pháp luật trong lĩnh vực giao thông và tự giác chấp hành nghiêm chỉnh các quy định đó để bảo vệ bản thân cũng như những người xung quanh.
Do tính chất nghiêm trọng, phức tạp của 02 vụ việc trên, phóng viên của nhiều tờ báo điện tử đã nhanh chóng liên hệ, xin ý kiến Luật sư Trần Xuân Tiền, Trưởng Văn phòng Luật sư Đồng Đội, Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội về quan điểm pháp lý dưới góc nhìn của luật sư, cụ thể về hành vi gây tai nạn giao thông của Cán bộ Sở GTVT và tài xế xe tải trong 2 vụ việc cũng như chế tài đối với các hành vi đó. Mời Quý độc giả đón đọc những chia sẻ, quan điểm pháp lý của Luật sư Trần Xuân Tiền đối với các vụ tai nạn trên qua các đường link dưới đây:
https://congthuong.vn/vu-audi-tong-chet-3-nguoi-tai-xe-co-the-lanh-an-15-nam-tu-179591.html
https://www.nguoiduatin.vn/dien-bien-moi-nhat-vu-xe-audi-tong-chet-3-nguoi-o-bac-giang-a555313.html
https://baomoi.com/vu-audi-tong-chet-3-nguoi-tai-xe-co-the-lanh-an-15-nam-tu/c/42803753.epi
Thông tin liên hệ:
Văn phòng luật sư Đồng Đội: P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
Website: https://dongdoilaw.vn
Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
Người viết: Trần Thị Minh Hạnh – Ngô Ngọc Hiếu
(TTS tại VPLS Đồng Đội)
