Trong hoạt động hành nghề, nhiều người thường nghĩ viết đơn chỉ là công việc kỹ thuật: có mẫu sẵn, điền thông tin, thêm yêu cầu, thế là xong. Nhưng thực tế, lá đơn chính là tiếng nói đầu tiên của khách hàng trước Tòa, là “cửa ngõ” mở ra toàn bộ cục diện của vụ án. Vì vậy, viết đơn không đơn giản, mà là một nghệ thuật pháp lý cần được luật sư rèn luyện.
1. Bản chất của việc viết đơn
Trong tố tụng dân sự, nguyên tắc cơ bản là: “Việc dân sự cốt ở đôi bên.” Tòa án chỉ đóng vai trò trọng tài, còn kết quả thắng – thua phụ thuộc vào chứng cứ và lý lẽ mà các bên đưa ra. Nghĩa vụ chứng minh thuộc về đương sự. Tuy nhiên, chỉ một câu thừa nhận vô ý hay một chữ viết thiếu cẩn trọng cũng có thể làm thay đổi hoàn toàn cục diện vụ án.
Do đó, viết đơn không chỉ dừng lại ở việc “trình bày sự việc”, mà còn là cách để giữ thế chủ động cho khách hàng ngay từ đầu.
2. Nguyên tắc khi viết đơn
-
Điều gì chắc chắn, có lợi: cần ghi rõ và nhấn mạnh.
-
Điều gì bất lợi: phải phủ nhận dứt khoát, buộc đối phương chứng minh.
-
Điều gì mập mờ: nên để dành cho giai đoạn tranh tụng, tránh tự ràng buộc mình bằng những câu chữ bất lợi.
Đặc biệt, đơn phải mang đúng giọng điệu và ngôn ngữ của khách hàng. Nếu khách hàng là người nông dân, công nhân hay người cao tuổi ít chữ, văn phong nên giản dị, chân thật; không nên “luật sư hóa” bằng những thuật ngữ khô cứng.
3. Ví dụ minh họa
Giả sử viết đơn cho một bà cụ người Chăm, tuổi cao, chữ nghĩa ít, quen nói sao viết vậy:
-
Nếu bà tự viết: đơn có thể sai chính tả, câu cú lủng củng, dễ bị đánh giá “không rõ ràng”.
-
Nếu luật sư viết thay bằng ngôn ngữ pháp lý cứng nhắc: đơn sẽ mất tính chân thật, dễ bị cho là “có người viết hộ”.
Cách đúng là giữ giọng văn mộc mạc, chỉ chỉnh sửa vừa đủ để Tòa hiểu:
“Mảnh đất tôi đang ở là cha mẹ để lại từ lâu. Tôi sống nhờ vào đó. Vừa rồi ông B. nói đất này là của ông, không cho tôi làm nữa. Tôi nghèo, tuổi cao, không biết đi đâu. Tôi chỉ mong Tòa xem xét, phân xử cho rõ ràng để tôi có chỗ mà sống, mà trồng trọt.”
Đoạn văn ngắn gọn, dễ hiểu, ít thuật ngữ pháp lý nhưng bộc lộ rõ sự thật, nỗi lo và mong muốn chính đáng. Phần pháp lý, lý lẽ và chứng cứ sẽ được luật sư thể hiện trong quá trình tranh tụng.
4. Nghệ thuật của luật sư
Nghệ thuật viết đơn cho khách hàng thể hiện ở việc:
-
Phân vai: khách hàng nói bằng giọng thật của mình; luật sư chắp bút, chỉnh sửa nhưng không làm mất sự chân thật ấy.
-
Giữ thế: nói đúng, phủ nhận kịp thời, tuyệt đối không “chưa khảo đã xưng”.
-
Kết hợp lý – tình: vừa phản ánh đúng bản chất sự việc, vừa chạm đến cảm xúc, để lá đơn không chỉ là giấy tờ mà còn là “tiếng lòng” của người đi kiện.
5. Kết luận
Một lá đơn được chuẩn bị khéo léo sẽ giúp khách hàng bước vào vụ kiện với vị thế vững vàng; ngược lại, một lá đơn cẩu thả có thể làm mất lợi thế ngay từ đầu. Vì thế, viết đơn không chỉ là thao tác kỹ thuật, mà là một kỹ năng cốt lõi của luật sư – kết hợp giữa kiến thức pháp luật, sự tinh tế trong ngôn từ và sự đồng cảm với con người.
Suy cho cùng, nghệ thuật viết đơn chính là: viết đúng sự thật, đúng người, đúng cảnh; giản dị mà thuyết phục; ít chữ nhưng hàm chứa cả lý lẫn tình.
Thông tin liên hệ:
– Văn phòng luật sư Đồng Đội (Đoàn luật sư TP. Hà Nôi): P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
– Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
– Website: https://dongdoilaw.vn
– Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
– Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
– Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
