Làm luật sư một thời gian lâu rồi tôi mới thấm thía ra điều này, đó là luật chỉ là phần nổi của công việc. Phần chìm, và cũng là phần khó nhất, đó là kỹ năng mềm, kỹ năng làm việc với con người. Thân chủ tìm đến luật sư không phải lúc họ bình thản nhất, mà thường là khi đang rối, đang giận, đang sợ hoặc đang bị dồn đến đường cùng. Mỗi người mang theo một câu chuyện, một nỗi bức xúc, và rất nhiều điều chưa nói ra thành lời.
Nếu luật sư chỉ quen đọc điều luật, phân tích hồ sơ mà thiếu kỹ năng giao tiếp, thì rất dễ rơi vào tình trạng nói đúng nhưng không ai nghe, tư vấn đúng nhưng thân chủ không làm theo. Pháp luật khi ấy trở nên khô cứng, còn mối quan hệ giữa luật sư và thân chủ thì ngày càng xa cách.
Một đặc thù của nghề luật sư là không có quyền quyết định. Luật sư chỉ được tư vấn, đề xuất, kiến nghị. Quyết định cuối cùng luôn thuộc về thân chủ, về cơ quan tiến hành tố tụng hoặc các bên trong tranh chấp. Chính vì không có quyền quyết định, luật sư không thể áp đặt quan điểm của mình, dù cho quan điểm đó có đúng đến đâu.
Không áp đặt được thì chỉ còn cách thuyết phục. Nhưng thuyết phục không phải là nói cho nhiều, cũng không phải là nói cho hay. Thuyết phục là biết nói đúng lúc, đúng chỗ, đúng người, và biết dừng lại khi cần thiết. Có những lúc, luật sư cần nói. Nhưng cũng có những lúc, im lặng để người đối diện tự suy nghĩ lại là cách tốt nhất.
Tôi hành nghề khá chậm. Không vội vàng nhận nhiều việc cùng lúc, không kết luận khi mới nghe một phía. Sự chậm ấy đôi khi khiến người khác sốt ruột, nhưng với tôi, đó là cách để hạn chế sai lầm. Chậm để nghe thân chủ nói hết câu chuyện của họ. Chậm để phân biệt đâu là vấn đề pháp lý, đâu là tổn thương cảm xúc bị dồn nén suốt nhiều năm. Chậm để cân nhắc xem vụ việc này nên đi tiếp hay nên dừng lại đúng lúc.
Sự chậm đó không tự nhiên mà có. Nó đến từ gần ba mươi năm làm việc trong Nhà nước và Quân đội, trong đó có nhiều năm trực tiếp công tác trong lĩnh vực thi hành án. Ở vị trí đó, tôi gặp rất nhiều người dân, rất nhiều hoàn cảnh khác nhau. Có người đúng luật nhưng vẫn khổ. Có người sai, nhưng không hẳn là người xấu. Có những vụ việc, nhìn trên giấy tưởng rõ ràng, nhưng bước ra đời sống thì mâu thuẫn chằng chịt, không thể giải quyết bằng một điều luật đơn lẻ.
Từ thực tế ấy, tôi hiểu rằng làm đúng luật thôi là chưa đủ. Muốn giải quyết được việc, luật sư phải giúp các bên bình tĩnh lại, nhìn rõ lợi ích của mình, và chấp nhận một giải pháp có thể chưa trọn vẹn, nhưng ít tổn thương hơn. Muốn vậy, luật sư cần kỹ năng giao tiếp, hòa giải, đàm phán và thương lượng. Cao hơn nữa là khả năng khiến người khác tâm phục, chứ không chỉ khẩu phục.
Nghề luật vẫn thường được gọi là nghề “khó – khô – khổ”. Khó vì không phải lúc nào cũng phân định rạch ròi đúng sai. Khô vì nhiều nỗ lực âm thầm không được nhìn thấy. Khổ vì đứng giữa mâu thuẫn của người khác, trong khi bản thân không được phép hành xử theo cảm xúc cá nhân. Nhưng chính môi trường đó buộc luật sư phải học cách làm việc với con người, chứ không chỉ với giấy tờ.
Với những người trẻ theo nghề luật, học điều luật là điều bắt buộc, nhưng chưa đủ. Cần học thêm cách lắng nghe, cách nói sao cho người khác chịu nghe mình nói, và học từ kinh nghiệm của những người đi trước. Đi chậm một chút không phải là tụt lại phía sau. Nhiều khi, đó lại là cách duy nhất để đi được đường dài với nghề luật.
Thông tin liên hệ:
– Văn phòng luật sư Đồng Đội (Đoàn luật sư TP. Hà Nôi): P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
– Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
– Website: https://dongdoilaw.vn
– Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
– Youtube: https://www.youtube.com/c/VănphòngluậtsưĐồngĐội
– Tiktok: https://www.tiktok.com/@vpls_dongdoi
