Khi nhận được quyết định đưa vụ án do Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng trực tiếp theo dõi, chỉ đạo đưa ra xét xử sơ thẩm tại TAND TP. HCM, Luật sư Trần Xuân Tiền quyết định chỉ đi một mình vì dịch bệnh Covid-19 tại đây vẫn còn khá phức tạp và nguy hiểm, đồng thời phân công cho các Luật sư, thư ký đồng hành, hỗ trợ từ xa. Tôi là người trực tiếp tiếp nhận thông tin, nghe Luật sư Trần Xuân Tiền trao đổi diễn biến phiên toà hằng ngày. Có thể nói, đây là một trải nghiệm vô cùng mới mẻ và đáng nhớ đối với bản thân tôi.
Một tháng trước…
Khi được biết, LS. Trần Xuân Tiền là người bào chữa cho bị cáo đầu vụ trong vụ án trên, tôi được giao nhiệm vụ và bắt đầu bập bẹ lao vào nghiên cứu vụ án với hàng nghìn trang hồ sơ: kết luận điều tra, cáo trạng VKS, lời khai bị can và những người có liên quan,… Cảm giác đầu tiên là sự bối rối, mông lung khi ngồi đọc hàng nghìn trang, mất tới vài ngày nhưng không đọng lại điều gì trong đầu, tôi vẫn không hiểu được bản chất vụ án.
May mắn rằng, LS. Trần Xuân Tiền đã gửi cho tôi bản Luận cứ bào chữa cho bị cáo để tôi nắm bắt được những vấn đề cơ bản cần làm rõ, từ đó phát triển ý và bổ sung cho hoàn thiện hơn. Từ đó, tôi bắt đầu có những hình dung cơ bản về vụ án, đi sâu vào đọc các tình tiết, lời khai các bị can để đối chiếu, đánh giá khách quan, toàn diện và trình bày sao cho chặt chẽ, thuyết phục trong bản Luận cứ.
Ngày 5 tháng 12
Luật sư Trần Xuân Tiền bay từ Hà Nội vào Sài Gòn để chuẩn bị cho buổi xét xử, tôi từ xa dõi theo nhưng cảm giác cũng không kém phần hồi hộp.
Ngày 6 tháng 12 – ngày đầu phiên toà xét xử sơ thẩm
Từ sáng sớm tôi đã dậy và mở trang tìm kiếm trên google, liên tục “F5” để tìm kiếm những trang báo với tin bài nóng hổi về diễn biến phiên toà. Tuy nhiên, phiên toà ngày đầu tiên đã không diễn ra theo kế hoạch do có đơn xin hoãn phiên toà của một bị cáo đang điều trị bệnh. Cuối cùng, phiên toà hôm đó tạm ngừng và đưa ra xét xử 2 ngày sau đó.
Ngày 8 tháng 12 và các ngày tiếp theo của phiên toà
Tiếp tục phiên xử sơ thẩm vụ án lớn, tôi có cơ hội được tiếp xúc, được nghe diễn biến phiên toà từ xa và được học hỏi nhiều điều. Hằng ngày, tôi được LS. Trần Xuân Tiền trao đổi diễn biến phiên toà và các tình tiết mới cần đào sâu, làm rõ.
Điều mà tôi cảm nhận được, cũng là điều mà tôi nể phục, trân quý ở Luật sư Tiền là luôn đặt lợi ích, sự hài lòng của khách hàng và người thân của họ lên hàng đầu, bằng việc nghiêm túc trong nghiên cứu vụ án, liên tục thay đổi cách tiếp cận để phát hiện các tình tiết mới là chứng cứ có lợi cho bị cáo. Sáng sớm ngày thứ tư của phiên xử, mới khoảng 5 rưỡi sáng, còn hơn 2 tiếng nữa mới bắt đầu phiên xử, nhưng chị của bị cáo đã đến cổng toà án, chỉ mong sao được nhìn thấy em qua khe cửa. Luật sư Tiền đã đi bộ đến đó gặp chị bị cáo, trao đổi diễn biến phiên toà và động viên, tạo tâm lý yên tâm cho chị. Vậy mới thấy, Luật sư không chỉ là người bào chữa cho bị cáo về mặt pháp lý, mà còn là người nâng đỡ, động viên tinh thần cho thân chủ và người thân của họ ổn định về mặt tâm lý, sức khoẻ, đảm bảo quá trình điều tra, xét xử được diễn ra một cách khách quan, công bằng.
8h15 sáng thứ bảy, LS. Tiền cùng các nhân viên VPLS Đồng Đội họp nhanh qua Zoom để trao đổi các vấn đề cơ bản của vụ án. Hai ngày cuối tuần là hai ngày tập trung cao độ, LS. Tiền hướng dẫn, trao đổi giúp tôi hoàn thiện bản luận cứ để gửi HĐXX trong phiên toà vào thứ hai tuần tới. Cảm giác hồi hộp cứ như mình cũng đang tham dự trực tiếp phiên toà vậy!
Tại phần tranh luận của phiên toà, Luật sư Tiền là người nổ tiếng súng đầu tiên bào chữa cho bị cáo bằng những lời nói nhân văn, thuyết phục, mạnh mẽ, răn đe nhưng cũng vô cùng bao dung, tình cảm. Làm được như vậy là vì LS luôn trăn trở, đặt mình vào thân phận bị cáo để trình bày với HĐXX sao cho thật khách quan, công bằng, giảm nhẹ hình phạt khi bị cáo có thái độ ăn năn, thành khẩn, khắc phục hậu quả; đồng thời động viên bị cáo phải mạnh mẽ, đối diện với hình phạt do hành vi mình gây ra, và biết hài lòng nhận lấy sự khoan hồng của pháp luật.
Tham gia bào chữa cho bị cáo cùng LS. Trần Xuân Tiền có LS. Trần Văn Tạo – tuy đã 80 tuổi nhưng vẫn tham gia bào chữa, thực hiện trọng trách cao cả, nhân văn của một người Luật sư, miệt mài đau đáu tìm những chứng cứ bảo vệ cho bị cáo, bảo vệ công lý, công bằng. LS. Tiền luôn thể hiện thái độ tôn trọng, kính nể đối với LS. Tạo và đề nghị HĐXX ghi nhận những ý kiến, quan điểm bào chữa của LS. Tạo – người đã có nhiều cống hiến cho cách mạng nước nhà qua nhiều thời kỳ.
LS. Trần Văn Tạo và LS. Trần Xuân Tiền tại phiên toà
Qua vụ án trên, tôi rút ra được nhiều bài học quý báu, tạo tiền đề để tiếp tục học hỏi và phát triển cho công việc trong tương lai. Làm Luật sư, trước hết phải luôn đặt lợi ích, sự hài lòng của khách hàng lên hàng đầu. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc LS làm theo mọi yêu cầu của khách hàng, mà quan trọng hơn, LS phải là người thay đổi nhận thức của bị cáo, bởi có những vụ án bị cáo chối tội, không đồng ý với quan điểm của LS. Bên cạnh đó, LS phải là người theo dõi, quan sát diễn biến tội phạm trong quá trình khai báo, xét xử, không để xảy ra tình trạng mâu thuẫn giữa lời khai của bị cáo và LS, cũng như mâu thuẫn trong quan điểm bào chữa của các LS tham gia bảo vệ cho cùng một bị cáo.
Không những thế, LS phải là người linh hoạt trong đấu pháp, ngoài việc bảo vệ cho bị cáo trong phiên toà còn liên tục quan sát, học hỏi, chia sẻ với LS đồng nghiệp để phát hiện ra vấn đề mới; đặt mình vào vị trí của kiểm sát viên, của HĐXX để tiên lượng được những quan điểm, quyết định của họ, từ đó có phương pháp bào chữa, giảm nhẹ hình phạt cho phù hợp.
Tiếp đó, thực hiện quyền tiếp xúc với bị cáo của mình, LS có trách nhiệm chuẩn bị cho các bị cáo nói lời sau cùng thật ngắn gọn, rõ ràng; đồng thời trấn an, động viên về phía gia đình bị cáo, trao đổi diễn biến phiên toà, chuẩn bị các kịch bản xấu nhất để cả bị cáo và người thân của họ vui vẻ, thanh thản đối diện với hình phạt, đón nhận sự khoan hồng của pháp luật.
Như vậy, tuy quá trình học việc tại VPLS Đồng Đội của tôi còn chưa đủ dài, nhưng tôi may mắn được Trưởng Văn phòng – LS. Trần Xuân Tiền tạo điều kiện để được tiếp xúc với nhiều vụ án, nhanh chóng nâng cao kiến thức và kỹ năng chuyên môn. Chỉ qua tiếp xúc một vụ án trên mà tôi đã vỡ ra rất nhiều điều, từ cách nghiên cứu hồ sơ vụ án, phân tích tình tiết, lời khai bị can và các thông tin khác của vụ án, cho đến cách viết luận cứ, cách trình bày quan điểm trước HĐXX, cách ứng xử nhân văn trước phiên toà, tôn trọng HĐXX, các kiểm sát viên, các Luật sư đồng nghiệp. Quan trọng nhất là hướng đến mục tiêu đem lại niềm tin, làm hài lòng khách hàng và người thân của họ, đó là những thành công ngoài sức mong đợi và vô cùng đáng quý trên con đường bảo vệ công lý, bảo vệ lẽ phải, mang lại tiếng nói nhân văn, công bằng, đúng như chức năng, nhiệm vụ của một Luật sư chân chính.
Vài chia sẻ của Luật sư Trần Xuân Tiền sau khi kết thúc chuyến công tác tại Sài Gòn và trở về Hà Nội:
“Vụ án trên có 19 bị cáo, trong đó có đến 12 bị cáo bị tạm giam và 7 bị cáo đang tại ngoại. Trong quá trình tôi tham gia phiên toà, qua các phần xét hỏi, tranh tụng đã có chuyện nhiều Luật sư và bị cáo không đồng nhất về quan điểm trách nhiệm hình sự, thậm chí không thống nhất ngay cả giữa Luật sư bào chữa và thân chủ của mình khi trình bày ý kiến trước HĐXX.
Có cả chuyện hai Luật sư (thuộc hai tổ chúc hành nghề Luật sư khác nhau) cùng bào chữa cho một bị cáo nhưng cũng không thể đồng nhất quan điểm tranh luận, vấn đề cần bào chữa. Có những Luật sư có chiến lược xét hỏi tranh tụng khá gay gắt, khá “diễn” dẫn đến chuyện không tập trung vào nội dung chính, ngay cả Luật sư đồng nghiệp cũng không thấy thuyết phục, nên không thể hiện được vai trò bào chữa đối với HĐXX.
Sau phiên toà xét xử, tôi có nhiều điều đọng lại và muốn chia sẻ với mọi người, cũng rất mong HĐXX sẽ đưa ra bản án lương tâm, vừa nghiêm khắc, đủ sức răn đe, đúng người đúng tội nhưng cũng mang tính nhân văn, công bằng và bình đằng (hình phạt phải tương xứng với tính chất hành vi, vai trò trong vụ án, không mang tính chủ quan, quy chụp)”.
Thông tin liên hệ:
Văn phòng luật sư Đồng Đội: P2708, Tòa nhà VP3 Bán đảo Linh Đàm, Hoàng Liệt, Hoàng Mai, Hà Nội
Điện thoại: 0936.026.559 – Email: tranxuantien1964@gmail.com
Facebook: https://www.facebook.com/dongdoilaw
Website: https://dongdoilaw.vn
Người viết: Lệ Mai – CVPL
SĐT: 0396018496 – Email: mmaivk22@gmail.com
